Ściany zewnętrzne – rodzaje ścian murowanych
Już na etapie wyboru projektu domu, musimy podjąć decyzję, dotyczącą technologii budowy domu oraz zastosowanych materiałów. Będzie miała ona wpływ na łatwość i szybkość budowy, jej koszty oraz późniejszą eksploatację budynku. Jeśli nasz dom będzie powstawał na podstawie projektu indywidualnego, to rodzaj ścian możemy skonsultować z architektem. W przypadku projektów gotowych najczęściej oferowane są dwa warianty – dokumentacja określa rodzaj budulca, wymiary elementów (np. pustaków|), grubość przegród z ociepleniem oraz podaje niezbędne wyliczenia dotyczące wytrzymałości i izolacyjności.
Ściany jednowarstwowe
Ściany jednowarstwowe to mury konstrukcyjne wymurowane z jednego rodzaju elementów na całej grubości. Pełnią jednocześnie kilka funkcji: nośną, osłonową oraz izolacyjną. Muszą być więc wykonane z materiałów, które zagwarantują im odpowiednią nośność oraz dużą wytrzymałość mechaniczną. Nie wymagają ocieplenia, dlatego do ich budowy należy wybrać budulec o dobrych parametrach termoizolacyjnych. Najczęściej wybierana jest ceramika poryzowana (z wkładkami z wełny mineralnej) lub beton komórkowy (lekkie odmiany). Ściany wykonane z tych materiałów osiągają wskazany w przepisach współczynnik przenikania ciepła U = 0,23 W/(m2·K). Zastosowane elementy łączy się zazwyczaj przy użyciu klejowej zaprawy cienkowarstwowej lub zaprawy ciepłochronnej, która eliminuje możliwość powstawania mostków termicznych. Gdy pustaki mają powierzchnię czołową wyprofilowaną na pióro i wpust, nie ma konieczności wypełniania zaprawą spoin pionowych – pozwala zaoszczędzić to czas i redukuje koszty. Spoiny pionowe są niezbędne jedynie w przypadku wmurowywanie przyciętych elementów. Do wznoszenia ścian ze szlifowanych pustaków poryzowanych można także użyć gotowej zaprawy w postaci pianki poliuretanowej. Ściany jednowarstwowe są tanie i szybkie w budowie, wznosi się je z dość dużych elementów (o grubości 44-50 cm), łatwych w obróbce i stosunkowo lekkich. Wymagają jednak bardzo starannego wykonania. Newralgiczne są szczególnie wieńce i nadproża, przez które ucieka ciepło z domu. Aby temu zapobiec, warto wykorzystywać rozwiązania systemowe, np. prefabrykowane belki nadprożowe i docieplone kształtki. Na zewnątrz ściany jednowarstwowe wykańcza się najczęściej tynkiem.
Ściany dwuwarstwowe
To mur z warstwą ocieplenia. Ściany dwuwarstwowe są najbardziej wybieranym rozwiązaniem przez polskich inwestorów ze względu na dostępność materiałów, łatwość budowy (rzadziej zdarzają się błędy wykonawcze), wyeliminowanie mostków termicznych, dobre parametry cieplne (współczynnik U poniżej 0,2 W/(m²·K)) oraz możliwość budowy etapami (ocieplenie muru i wykończenie elewacji można wykonać w kolejnym sezonie). Warstwa nośna o grubości 18-25 cm może powstać z: betonu komórkowego, pustaków ceramicznych tradycyjnych lub poryzowanych, bloczków silikatowych lub pustaków keramzytobetonowych. Ich parametry izolacyjne mają drugorzędne znaczenie, gdyż o przenikalności cieplnej ściany przesądza jej ocieplenie – wykonane z wełny mineralnej lub styropianu o grubości 15-25 cm. Tworzy ono dodatkową, jednorodną warstwę, pokrywającą miejsca potencjalnych mostków termicznych (jak spoiny poziome i pionowe, nadproża, wieńce). Ściany dwuwarstwowe mogą być wykończone metodą lekką mokrą (w systemie ETICS) lub lekką suchą. ETICS polega na przymocowaniu styropianu lub wełny do muru, a następnie przykrycie materiału ociepleniowego zaprawą cementowo-wapienną, zaciągnięciu siatką z włókna szklanego i otynkowaniu. Niestety, tynk cienkowarstwowy (który zwykle stanowi wykończenie) ma niską odporność na uszkodzenia mechaniczne. W metodzie lekkiej suchej do muru przytwierdza się ruszt konstrukcyjny (zazwyczaj drewniany, między jego elementy mocuje się termoizolację, a następnie wykonuje się ruszt dystansowy, zapewniający szczelinę wentylacyjną. Całość wykańcza się materiałem elewacyjnym – najczęściej oblicówką drewnianą lub sidingiem.
Ściany trójwarstwowe
Zbudowane są z dwóch ścian murowych, pomiędzy którymi umieszczony jest materiał termoizolacyjny. Każda warstwa pełni inną funkcję. Wewnętrzna (konstrukcyjna) o grubości 20-24 cm może być wykonana z pustaków ceramicznych lub keramzytobetonowych, bloczków silikatowych lub z betonu komórkowego. Musi odznaczać się wytrzymałością, szczelnością i dobrą izolacyjnością akustyczną, akumulować ciepło, przenosić na fundamenty ciężar budynku, obciążenia pionowe od konstrukcji dachu i stropów oraz obciążenia poziome, np. siłę wiatru. Warstwa środkowa (termoizolacyjna) ma grubość 15- 20 cm i do jej wykonania wykorzystuje się wełnę mineralną lub styropian. Jej zadaniem jest zapewnienie odpowiedniej izolacyjności cieplnej i akustycznej. Natomiast warstwa zewnętrzna (elewacyjnej, osłonowej) chroni przed wpływami zewnętrznymi, musi być odporna na ujemne temperatury i wilgoć atmosferyczną, a także na duże wahania temperatury. Ma grubość 6-12 cm, pełni funkcję estetyczną i może być zbudowana z dekoracyjnej cegły klinkierowej, silikatowej bądź ze zwykłych, cienkich bloczków lub pustaków. Ściany trójwarstwowe można wznieść jednoetapowo – przed wykonaniem dachu wznoszona jest od razu warstwa nośna, ocieplenie i elewacja. Takie rozwiązanie stosuje się w przypadku ocieplenia styropianem (materiałem mało nasiąkliwym). Prace dwuetapowe polegają na zbudowaniu warstwy nośnej, a dopiero po przykryciu domu dachem – dołożeniu materiału izolacyjnego i elewacji ceglanej.
Zdjęcia: Rockwool, Solbet, Wienerberger