Ściany dwuwarstwowe
Konstrukcja ściany
Ściany dwuwarstwowe składają się z murowanej warstwy nośnej oraz
odpowiednio grubej izolacji, którą może być wełna mineralna lub
styropian. Można wznosić je na dwa sposoby: w technologii lekkiej
mokrej, nazywanej obecnie bezspoinowym systemem dociepleń (tzw.
BSO) oraz lekkiej suchej. Opiszemy tu jedynie w dużym skrócie, na
czym one polegają, gdyż systemom dociepleń poświęcone będą
oddzielne foldery.
Technologia lekka mokra polega na przyklejaniu do ścian izolacji termicznej o niewielkiej wadze i pokrywaniu jej na mokro tynkiem. Sucha zaś, na mocowaniu izolacji, bez konieczności jej przyklejania - pomiędzy profilami rusztu oraz wykańczaniu bez użycia wody - np. deskami drewnianymi lub sidingiem z PVC.
Materiały konstrukcyjne i izolacyjne muszą być tak dobrane, aby
współczynnik przenikania ciepła ściany nie był wyższy niż 0,3
W/m2K, co jest wymagane przepisami. Jednak im parametr ten jest
mniejszy, tym lepiej, ponieważ przegroda jest "cieplejsza".
Obie metody mają swoje wady i zalety, ale jedną najważniejszą
wspólną cechę: wykonane zgodnie z regułami sztuki budowlanej tworzą
bardzo ciepłe i trwałe przegrody. Koszty inwestycji można podzielić
na etapy: w pierwszym muruje się ściany i przykrywa budynek dachem,
w drugiej zaś mocuje izolację termiczną i całość wykańcza tynkiem
szlachetnym lub okładziną.
Ściana nośna
Zewnętrzna ściana nośna stanowi podporę dla stropów i dachu,
przenosi też ciężar innych elementów konstrukcyjnych na fundamenty.
Może być wymurowana z: cegieł lub pustaków ceramicznych, betonu
komórkowego, silikatów (tutaj także oprócz cegieł są bloczki) lub
keramzytobetonu. Szczególnie popularna jest ceramika - wybierać
można między pustakami MAX lub UNI, albo użyć pustaków
poryzowanych, o lepszych parametrach izolacyjności cieplnej.
Spośród betonów komórkowych na pierwsze miejsce wysuwają się białe
bloczki, pozbawione domieszek popiołów lotnych.
Elementy muruje się tradycyjną zaprawą cementowo-wapienną o grubych
spoinach (zazwyczaj ok. 12 mm) lub droższą, ale mającą lepszą
izolacyjność - zaprawą ciepłochronną. Elementy dokładne wymiarowo,
jak np. bloczki z betonu komórkowego łączy się cienkowarstwową
zaprawą klejową. Można też murować tylko na spoinę poziomą. Do tego
celu nadają się bloczki z wyprofilowanym na węższym boku wpustem i
wypustem. Te wyżłobienia pozwalają bowiem na stabilne połączenie
elementów ściennych bez zaprawy.
Elementy ścienne należy układać w kolejnych warstwach z przesunięciem o ok. 10 cm. Oznacza to, że pionowa spoina między nimi nie wypadnie w jednej linii. Grubość ściany nośnej powinna zazwyczaj wynosi min. 24 cm. Taką szerokość mają pustaki i bloczki. Jeśli natomiast ścianę wznosi się z cegieł, muszą być układane tylko główkowo (RYS!) - czyli prostopadle do lica muru.
Izolacja cieplna
Do ocieplania ścian dwuwarstwowych używa się styropianu lub wełny mineralnej o grubości od 12 do 20 cm. Materiał mocuje się do ścian zewnętrznych na klej. Połączenie można wzmocnić kołkami, jednak w przypadku domów jednorodzinnych nie jest to konieczne. Ocieplenie z wełny układa się trudniej niż ze styropianu. Może też wnikać w nie wilgoć, dlatego powinny być wykańczane tynkami paroprzepuszczalnymi. Stosuje się zatem cienkowarstwowy tynk mineralny, silikatowy lub silikonowy.
Jedną z funkcji izolacji jest też likwidacja mostków termicznych, czyli miejsc zwiększonej ucieczki ciepła. Powstają one w murze w miejscach tradycyjnych, szerokich spoin oraz tam, gdzie są elementy betonowe, czyli nadproża i wieńce. Zresztą, aby zachować taki sam współczynnik przenikania ciepła dla całej ściany, wielu producentów zarówno betonu komórkowego, jak i ceramiki oferuje nie tylko elementy murowe, ale także uzupełniające.
Miejscami szczególnie narażonymi na powstawanie mostków termicznych są narożniki ścian zewnętrznych. Dlatego miejsca te powinny być szczególnie starannie okryte materiałem izolacyjnym.
Kluczowym momentem w układaniu ocieplenia jest początek prac.
Wówczas musi zostać przymocowana do ściany konstrukcyjnej listwa
tzw. startowa lub początkowa - wykonana z aluminium - na której
oparta będzie cała izolacja. Listwa musi być szczególnie starannie
wypoziomowana, bowiem korekta układu płyt izolacji w kolejnych jej
rzędach jest bardzo utrudniona.
Elewacja
Po ociepleniu ściany konieczne jest wykończenie jej w taki sposób, by budynek był nie tylko estetyczny, ale też aby izolacja nie uległa zawilgoceniu i zniszczeniu. Najczęściej stosuje się szlachetne tynki cienkowarstwowe. Przed położeniem tynku warstwa ocieplenia musi zostać pokryta zaprawą klejową, w której zatapia się siatkę zbrojącą z włókna szklanego. Ma to na celu wzmocnienie powierzchni ściany i poprawienie przylegania tynku.
Wybór kolorów i faktury tynków jest bardzo bogaty. Można też nałożyć tynk niebarwiony i po jego wyschnięciu pomalować ściany.
Znacznie mniej popularne jest wykończenie ściany sidingiem z tworzywa lub oblicówką drewnianą. Takie rozwiązanie spotyka się najczęściej na terenach podmiejskich, w domach ocieplanych metodą lekką-suchą. Niesłusznie jest ono uważane za mniej eleganckie oraz gorsze.
Cokół ściany dwuwarstwowej
Również ta część budynku musi być izolowana termicznie. Ocieplenie oprócz swojej podstawowej funkcji musi też być nienasiąkliwe, gdyż ma ono kontakt ze stale wilgotnym gruntem. Najczęściej stosuje się więc płyty z polistyrenu ekstrudowanego XPS lub styropianu EPS P. Ocieplenie można także wykonać z wełny mineralnej, przeznaczonej do kontaktu z gruntem. Jest ona odporna na wilgoć.
Wykończeniem cokołu może być tynk cienkowarstwowy. Możliwe jest jednak wykonanie cokołu w technologii trójwarstwowej. Wówczas warstwą elewacyjną są zazwyczaj cegły klinkierowe lub płytki okładzinowe - klinkierowe albo kamienne. Ponieważ waga cegieł jest dość duża, konieczne jest wykonanie poniżej poziomu gruntu konsoli wsporczej związanej ze ścianą fundamentową. Konsolę zazwyczaj wykonuje się jako żelbetową belkę o przekroju prostokątnym lub trójkątnym, połączoną z fundamentem zabetonowanymi kotwami.
Podsumowanie
Chociaż ściany dwuwarstwowe są, jak wspomnieliśmy, bardzo popularne, to jednak nie można powiedzieć, iż rozwiązanie to nie ma minusów.
Zbierzmy jednak najpierw zalety. Ściany - dzięki warstwie ocieplenia - dobrze izolują termicznie. Można je wznosić w dwóch etapach: najpierw murowanie warstwy nośnej, potem zaś ocieplenie i wykończenie. Fundamenty węższe niż w przypadku ścian jedno- i trójwarstwowych są tańsze. Mniejszy jest zresztą w ogóle - w porównaniu do ścian trójwarstwowych - koszt zarówno materiałów, jak i robocizny.
Podstawową wadą jest konieczność kilkumiesięcznej przerwy technologicznej przed mocowaniem izolacji, budynek powinien bowiem nieco osiąść.
Przykładowe rozwiązania:
- Pustaki z betonu komórkowego gr. 30 cm + izolacja termiczna ze
styropianu gr. 8 cm - U=0,26 W/m2K
- Pustaki z ceramiki poryzowanej gr. 18,8 cm + izolacja termiczna
ze styropianu gr. 12 cm - U=0,28 W/m2K
- Pustaki silikatowe gr. 18,0 cm + izolacja termiczna ze styropianu
gr. 12 cm - U=0,29 W/m2K
- Bloczki betonowe gr. 20 cm + izolacja termiczna z wełny
mineralnej gr. 18 cm - U=0,2 W/m2K
- Cegły ceramiczne pełne gr. 25 cm + izolacja termiczna z wełny
mineralnej gr. 18 cm - U=0,19 W/m2K
Cegły silikatowe pełne gr. 25 cm + izolacja termiczna z wełny
mineralnej gr. 18 cm - U=0,19 W/m2K
- Cegły kratówki gr. 25 cm + izolacja termiczna z wełny mineralnej
gr. 18 cm - U=0,19 W/m2K
- Pustaki ceramiczne szczelinowe gr. 25 cm + izolacja termiczna z
wełny mineralnej gr. 18 cm - U=0,18 W/m2K
- Beton komórkowy gr. 24 cm + izolacja termiczna z wełny mineralnej
gr. 18 cm - U=0,18 W/m2K
We wszystkich przykładach warstwą wykończeniową jest tynk mineralny
gr. 1,5 cm.