Artykuły

Chociaż budzą skojarzenia z wnętrzami pałacowymi lub bogatymi mieszczańskimi kamienicami z przełomu XIX i XX wieku, to doskonale sprawdzą się we wnętrzach urządzanych współcześnie. Sztukaterie będą odpowiednie nie tylko w przestronnych stylizacjach klasycznych. Są także doskonałym elementem wystroju eklektycznego. Spotyka się je również w nowoczesnych realizacjach minimalistycznych, gdzie przełamują typowy dla takich aranżacji. 

Nowa jakość wnętrz

Niezależnie od stylu, detale sztukateryjne uszlachetniają pomieszczenia. Dodają im charakteru, przełamują banalne aranżacje ścian i sufitów oraz budują ich indywidualny styl. Warto je zastosować, by poprawić proporcje wnętrza. Są doskonałe, jeśli chcemy podkreślić urodę detali architektonicznych takich jak nisze i wnęki. Zamontowane wokół otworu drzwiowego czy też na jego nadprożu lub podciągu wyznaczającym wejście do salonu podkreślą rangę tego miejsca. Sztukateryjnych elementów można użyć w roli opaski wokół okien. Sprawdzą się one także choćby jako rama dla dekoracji ściennych stworzonych np. z efektownego plakatu, wycinanki czy resztki tkaniny lub tapety. Na fragmencie ściany otoczonej ramą ze sztukateryjnych listew lub gzymsów można zastosować farbę magnetyczną lub tablicową i stworzyć w ten sposób rodzinną tablicę ogłoszeń. Za pomocą sztukaterii można też ozdobić front szafy. Za ich użyciem przemawiają także względy finansowe. Dzięki nowoczesnym materiałom, z jakich dzisiaj się je wykonuje, nie są kosztowne. Ich montaż nie przysparza kłopotów nawet domorosłym majsterkowiczom. Zachętą do ich stosowania jest także bogate wzornictwo.

Materiał na sztukaterie

Z polistyrenu ekspandowanego (styropianu). Należą do najpopularniejszy sztukaterii. Mają wiele zalet, są cenione m.in. za bogactwo wzorów i rozwiązań, doskonałe właściwości użytkowania, które nie zmieniają się podczas ich eksploatacji. Za ich użyciem przemawia też cena – są to materiały na każdą kieszeń. Sztukaterie styropianowe są lekkie, co docenimy podczas ich montażu. Po przyklejeniu można je pomalować na wybrany kolor farbą emulsyjną lub inną powłoką farbiarską. Najczęściej wykorzystujemy je do dekorowania sufitów – na przykład w formie rozet oraz na granicy ścian i sufitu – tu sprawdzają się styropianowe listwy i gzymsy. Z polistyrenu ekstrudowanego XPS (styrodur XPS). Wykonane z tego materiału elementy sztukateryjne należą do bardzo wytrzymałych i gładkich. Warto je wykorzystać w aranżacji pomieszczeń narażonych na wilgoć – niestraszne są im bowiem grzyby czy pleśnie. Produkty ze styroduru XPS wyróżniają także wyraziste, o ostrych krawędziach motywy dekoracyjne. Z poliuretanu. Sztukaterie poliuretanowe zalicza się do bardzo trwałych. Są odporne na działanie wilgoci, a także ekspanywnych związków, takich jak oleje czy rozcieńczone kwasy lub zasady. Są jednak znacznie droższe niż te z XPS lub EPS. Wyróżnia je także dokładność wzornicza i dobre odtworzenie detali. Poliuretanowe sztukaterie są lekkie, mogą być również gięte. Z gipsu. Za ich użyciem przemawia wielowiekowa tradycja – sztukaterie z tego materiału stosuje się bowiem stosowane od setek lat. Także dzisiaj są one dostępne i wykonywane w naszych domach. Najczęściej są na zamówienie. Warto po nie sięgnąć, kiedy oczekujemy nietypowych elementów, których nie znajdziemy w ofercie gotowych sztukaterii. Dzięki temu, że gips należy do materiałów bardzo plastycznych, z łatwością można z niego wyczarować detale wykonane zgodne z zaprojektowanym wzorem. Atutem tego materiału jest także jego naturalne pochodzenie. Sztukaterie gipsowe są paroprzepuszczalne, a także zalicza się je do wyrobów odnawialnych. Ich wadą jest dość wysoki koszt. 

Wzory bez ograniczeń

Poza różnorodnością materiałową zaletą sztukaterii jest także bogactwo form. Listwy i gzymsy ozdobne. Doskonale maskują wszelkiego rodzaju przewody oraz zakończenia tapet. Poza tym sprawdzają się, gdy chcemy optycznie zmienić proporcje pomieszczenia, najczęściej podwyższyć lub obniżyć wnętrze. Można z nich tworzyć kasetony na ścianach czy sufitach. Niezliczona liczba wzorów oraz grubości gotowych elementów sprawia, że nadają się, by je wykorzystać do różnych rozwiązań. Producenci mają w swojej ofercie bardzo proste w formie listwy, na przykład w postaci ćwierćwałka czy też wysokiego prostokąta, w tym także o wyoblonej w różnym stopniu górnej krawędzi. Do bardzo efektownych należą także wysokie listwy z delikatnymi wąskimi lub bardziej wyrazistymi fazami przebiegającymi wzdłuż listwy. Bardziej rozbudowane są wzory gzymsów. Często tworzą kilkustopniowe kaskady z równoległymi przetłoczeniami lub przybierają wyszukane formy z ornamentami, na przykład antycznymi, takimi jak wzór palmety czy liści akantu. Długość gotowych listew wynosi zazwyczaj od około 200 do 250 cm, ich szerokość waha się od 2 do nawet kilkunastu cm. Uzupełnieniem tego rodzaju detali są narożniki dostępne w różnych wzorach. Ich użycie gwarantuje pożądany efekt estetyczny. Rozety. To sztukaterie dekoracyjne skomponowane najczęściej na planie koła, niekiedy elipsy, rzadziej kwadratu czy prostokąta. Poza kształtem kluczową rolę ozdoby odgrywa ich ornament. Najczęściej przyjmuje on postać kompozycji roślinnych wykorzystujących liście czy kwiaty. Należą one do najbardziej efektownych ozdób sufitów, które dzięki nim zyskują nowy wymiar. Spotyka się je także jako element dekoracyjny ścian. Można z nich budować wieloelementowe rytmiczne kompozycje. Poza walorami estetycznymi nie do przecenienia jest funkcja praktyczna rozet. Najczęściej wykorzystujemy je do stworzenia efektownej kompozycji z lampami sufitowymi. Dobrym pomysłem jest także zastosowanie ich jako tła dla kinkietu. Z myślą o tej funkcji producenci wielu tego rodzaju sztukaterii planują w nich miejsce na przewody elektryczne. Gotowe rozety sztukateryjne mogą mieć różną średnicę – od kilkunastu aż do nawet 100 cm. 

Prawidłowy montaż gwarancją efektu

Nowoczesne sztukaterie gotowe w przeciwieństwie do gipsowych poprzedniczek są znacznie łatwiejsze do zamontowania. Przed ich przyklejeniem należy zadbać o podłoże. Powinno być suche, czyste, twarde i jak najbardziej gładkie. Jeśli stosujemy elementy, które trzeba przyciąć, wykorzystajmy ostre narzędzia – w zależności od ich wielkości sprawdzi się piła lub nóż. Listwy i gzymsy należy docinać zawsze pod tym samym kątem. Ważna jest też ilość kleju, którą nałożymy na przyklejany element – jeśli będzie go za dużo, wypłynie podczas montażu i trzeba będzie go usuwać papierem ściernym. Najlepiej by odpowiedni klej polecił nam sprzedawca sztukaterii. Zazwyczaj do większości wyrobów gotowych stosuje się produkty przeznaczone do styropianu. 

Bogactwo form

Poza najczęściej stosowanymi we wnętrzach listwami, gzymsami i rozetami do dyspozycji mamy znacznie więcej sztukateryjnych detali. Warto sięgnąć choćby po konsole, pilastry, półkolumny, obudowy kominkowe czy reliefy. Są one bardzo przydatne, jeśli chcemy odtworzyć detale architektoniczne z minionych epok. Ciekawym rozwiązaniem jest zastosowanie jako dekoracji frontonów nad wejściami do prestiżowych pomieszczeń. Coraz częściej sięga się także po sztukateryjne konsole. Tego typu półki odgrywają rolę wyjątkowo dekoracyjnego elementu wnętrza. Jednak nie należy ich przeciążać, są bowiem dość delikatne. Najlepiej stawiać na nich tylko bardzo lekkie przedmioty.