Artykuły

Światło sztuczne stało się nieodzownym  elementem aranżacji  przestrzeni wokół domu  – służy naszemu bezpieczeństwu, dekoracji  oraz wygodzie. Należy do najważniejszych  środków przedłużających  czas, w którym możemy cieszyć  się ogrodem – coraz częściej chcemy  bowiem korzystać z uroków natury  również po zmierzchu. Dobrze oświetlony  ogród wygląda również bardziej  efektownie i nabiera reprezentacyjnego  charakteru. Jednak decydując  się na instalację oświetlenia w ogrodzie,  pamiętajmy, że jest ono bardziej  niż to domowe narażone na destrukcyjne  czynniki, takie jak wilgoć czy  liczne zanieczyszczenia. Ze względów  bezpieczeństwa bardzo ważne jest  jego odpowiednie zaplanowanie i wykonanie,  a podczas eksploatacji utrzymanie  w dobrej kondycji. 

Instalacja  z odpowiednim napięciem 

Kluczowe znacznie ma zgodny z zasadami  montaż instalacji. Prace powinien  wykonać elektryk z odpowiednimi  uprawnieniami – minimum do  1 kV. Większość lamp stosowanych  jako stałe oświetlenie ogrodu, a także  innych elementów posesji oraz elewacji  domu jest najczęściej zasilanych  napięciem 230 V, chociaż coraz  częściej stosuje się również napięcie  do 24 V. Montaż lamp wykorzystujących  niskie napięcia wiąże się z koniecznością  zakupu i instalacją specjalnego  transformatora. Urządzenie  to przetwarza prąd z wysokiego napięcia  na 24 V, a jego wielkość zależy  od mocy i liczby źródeł światła, jakie  zamierzamy zainstalować w naszym  ogrodzie. Jeśli transformator ma być  umieszczony na zewnątrz, powinniśmy  go ulokować w wodoszczelnej  obudowie. Stosowanie opraw i źródeł  światła niskonapięciowych z użyciem  transformatora jest bardziej  bezpieczne, gdyż gwarantuje on, że  nie pojawi się nigdy za nim napięcie  230 V. Instalacja o niskim napięciu  nie będzie wymagała dodatkowego  zabezpieczenia. Zasilać można takim  napięciem również źródła światła,  które znajdują się w oczku wodnym czy basenie. 

Obwody dobrze wykonane 

Warunkiem bezpiecznej instalacji  elektrycznej są również właściwie  wykonane obwody. Należy stosować  wyłącznie przewody, których można  używać na zewnątrz. W tym celu wykorzystuje  się służący do układania  w ziemi kabel typu YKY, to kabel  (K) elektroenergetyczny o izolacji  polwinitowej (Y) i powłoce polwinitowej  (Y), z żyłami miedzianymi,  lub kabel YAKY z żyłami aluminiowymi.  Mają one doskonale przygotowaną  izolację z żyłą ochronną. Użyty  przewód powinien mieć czarną  powłokę ochronną, która jest  przeznaczona do zakopania w ziemi.  Taka powłoka nie utraci swoich właściwości  ochronnych i plastycznych  przez kilka pokoleń użytkowników.  Do wykonania obwodów można też  użyć przewodów umieszczonych  w rurkach z tworzywa sztucznego.  Pamiętajmy, by przekrój żył kabla był  dostosowany do planowanego obciążenia  obwodu. Żyłę ochronną należy  przyłączyć do obudowy ogrodowych  opraw oświetleniowych. Montaż przewodów  ułatwia tabliczka bezpiecznikowa.  By zachować bezpieczeństwo  podczas wykonywania w ogrodzie  prac ziemnych, kabel powinno  się umieścić na głębokości 50-70 cm  na 10 cm posypce z piasku. Niekiedy  instalatorzy zalecają również ułożenie  nad kablem, po jego uprzednim przykryciu  ok. 10 cm warstwą ziemi, niebieskiej  folii ochronnej. Dzięki temu  nawet po latach od ułożenia instalacji  podczas wykonywania prac ogrodowych  nie będziemy musieli się obawiać  uszkodzenia przewodów. O ich  obecności poinformuje nas bowiem niebieski  pas z folii. Obwody powinny  mieć odrębne włączniki, umożliwi to  oświetlenie wybranej strefy posesji  bez włączania wszystkich podłączonych  do obwodu punktów świetlnych.  

Ważne zabezpieczenia 

Zawsze istnieje ryzyko uszkodzenia  przewodów elektrycznych, np. jeśli  dojdzie do przekroczenia maksymalnej  wartości natężenia prądu, jaka  może przez niego płynąć długotrwale  bez ryzyka jego uszkodzenia. Jeśli zostanie  ona przekroczona, temperatura  przewodu może się zwiększyć do niebezpiecznego  poziomu. By zapobiec  skutkom jego przekroczenia, należy  zamontować odpowiednie zabezpieczenia,  takie jak wyłączniki nadmiarowoprądowe  oraz różnicowoprądowe.  Można też zainstalować wyłączniki  łączące w sobie wszystkie te funkcje  – tzw. kombinowane: różnicowoprądowe  z członem nadmiarowoprądowym.  Jeśli dojdzie do awarii, odetną  one dopływ prądu. Wyłączniki nadmiarowoprądowe  (nadprądowe) zabezpieczają  przed uszkodzeniem wywołanym  prądem o zbyt dużym natężeniu  – chronią one przed przeciążeniami  oraz skutkami zwarć w naszej  instalacji.  Warto też zabezpieczyć się przed porażeniami,  montując wyłączniki różnicowoprądowe  na prąd różnicowy nie  przekraczający 30 mA (wartość bezpieczna  dla człowieka) i prąd znamionowy  o obciążeniu 10 lub 16 A

Wygodne gniazda  elektryczne 

Na tarasie lub w ogrodzie można  też dodatkowo zamontować  skrzynkę (lub skrzynki)  z gniazdami wtyczkowymi do  zasilania urządzeń elektrycznych  używanych na przykład do  pielęgnacji roślin lub pompy  fontanny. Gniazda elektryczne  przydadzą się również do  podłączenia lampek i dekoracji  bożonarodzeniowych. Całość  musi być umieszczona  w obudowie o stopniu ochrony  co najmniej IP54.  

Stopień ochrony 

Podawany przez producentów dwucyfrowy symbol IP informuje  o poziomie ochrony oprawy oświetleniowej przed wnikaniem  pyłu (pierwsza cyfra od 0 do 6) i cieczy (druga cyfra od 0 do 8).  Zewnętrzne oprawy ścienne powinny być oznaczone symbolem  IP44, oznaczenie IP54 muszą mieć reflektory i słupki, które  chcemy wykorzystać do oświetlenia tarasu, zaś IP66 – oprawy  przeznaczone do montażu w gruncie. Jeśli w ogrodzie znajduje  się oczko wodne, IP zastosowanych tam lamp powinno mieć  wartość 68. Warto również sprawdzić klasę ochronności lamp  – oznaczona jest ona cyfrą rzymską i określa izolację elektryczną.  Lampy ogrodowe muszą mieć II klasę ochronności, zaś lampy do  podświetlenia oczek wodnych – III.