Jak poprawnie dobrać i zamontować orynnowanie?
Aby dobrać odpowiedni system rynnowy z danej powierzchni dachu, należy wziąć pod uwagę następujące czynniki: efektywną powierzchnię dachu, z której ma być odprowadzona woda deszczowa, przepustowość rynny, rozmieszczenie lejów spustowych i ich odległość od narożników.
Efektywną powierzchnię dachu (w metrach kwadratowych) można obliczyć za pomocą wzoru:
Przykładowe maksymalne powierzchnie dachu, które można odwodnić za pomocą jednej rury spustowej określa tabela:
Rozmieszczenie lejów spustowych uzależnione jest od powierzchni dachu jaka ma być odwadniana jedną rurą spustową - wydajność hydrauliczna systemu jest większa w przypadku, gdy spływ wody następuje z dwóch stron leja. W tym miejscu należy oczywiście pamiętać o zachowaniu właściwych proporcji – szerokość rynny / wielkość obiektu i względach estetycznych - nie zawsze można umieścić rurę na środku elewacji frontowej budynku. Rynny instalujemy z określonym spadkiem w kierunku leja spustowego – zazwyczaj jest to ok. 3 mm na 1 mb rynny. Oczywiście wydajność hydrauliczna systemu wzrasta wraz ze zwiększeniem spadku rynny w kierunku leja, jednak nie możemy w tym miejscu zapominać o właściwym usytuowaniu rynny w stosunku do krawędzi dachu o czym powiemy dokładniej w dalszej części artykułu.
W przypadku małych daszków (wiata, altana) możemy również instalować rynny bez spadku, ale maksymalny odcinek rynny zakończony lejem spustowym nie powinien w takim przypadku przekraczać 9 m, no i musimy uwzględnić znaczący spadek wydajności hydraulicznej układu. Kolejną rzeczą jest uwzględnienie miejsc o zwiększonym natężeniu przepływu, takich jak kosze powstałe z połączenia dwóch połaci dachu – woda spływając z dużą prędkością trafia prosto do narożnika i aby nie doszło do przelania wody przez rynnę, w jego pobliżu należy umieścić lej spustowy. Narożnik budynku jest również idealnym miejscem na swojego rodzaju „ukrycie” pionu spustowego, który nie rzuca się tak bezpośrednio w oczy, jak w przypadku gdy umieścimy go centralnie na płaszczyźnie elewacji.
Następnym krokiem jest wybór sposobu montażu rynny do konstrukcji dachu i rury do ściany budynku, a później określenie ilości poszczególnych elementów niezbędnych do zmontowania pełnego systemu na budynku.
Montaż uchwytów rynnowych różni się w zależności od konstrukcji dachu i rodzaju zastosowanych uchwytów. Uchwyty proste mocujemy bezpośrednio do krokwi lub deski okapowej, uchwyty doczołowe – do deski czołowej. W tym drugim przypadku do ustawienia właściwego spadku w kierunku leja używa się najczęściej sznurka rozpiętego między pierwszym, a ostatnim uchwytem. W przypadku uchwytów stalowych prostych należy wyznaczyć miejsca gięcia kolejnych uchwytów, pamiętając aby przednia część uchwytu była niżej od jego tylnej części o ok. 10 mm. Rozstaw uchwytów rynny determinuje kilka czynników: sztywność profilu, rodzaj materiału pokryciowego, panujące warunki klimatyczne i wreszcie konstrukcja okapu. Zaleca się montaż uchwytów w odstępach max. 70 cm, natomiast w rejonach o obfitych opadach śniegu odległość tę zaleca się zmniejszyć do 50 cm, jak również należy pamiętać o instalacji płotków przeciwśnieżnych – samo obciążenie śniegiem nie jest niebezpieczne, groźniejsze są zsuwające się z dachu bryły lodowe, które przy niewłaściwym montażu rynny spadając mogą uszkodzić profil. W tym miejscu należy wrócić do kwestii instalacji rynny na odpowiedniej wysokości w stosunku do połaci dachu - rynny nie powinny wystawać poza płaszczyznę, która stanowi przedłużenie dachu, wychodząc poza zakończenie połaci dachowej mniej więcej połową swojej szerokości, w taki sposób, aby spływająca woda zawsze trafiała do rynny (rys.1).
Po zamontowaniu uchwytów umieszczamy na nich rynny. Profil rynny należy ciąć pod kątem prostym np. piłą do metalu o drobnych zębach. Wszelkie wióry i pozostałości po cięciu należy usunąć. Poszczególne elementy łączy się ze sobą na wcisk, kształtki rynnowe wyposażone są w uszczelki, które zapewniają szczelność w trakcie kompensacji wydłużeń termicznych przez cały okres eksploatacji systemu. Kompensację na rynnie zapewnia odpowiedni montaż w złączce - między łączonymi odcinkami rynny pozostawiamy w złączkach odstęp wyznaczony przez zamieszczone znaczniki. Złączki rynny wyposażone są dodatkowo we wkładki, gwarantujące sztywność połączenia i eliminujące zakłócenie przepływu i gromadzenie zanieczyszczeń, co ma miejsce w złączkach bez wkładek. W ten sposób konserwacja systemu ograniczona jest do absolutnego minimum, dzięki poprawieniu hydrauliki przepływu system rynnowy ulega praktycznie samooczyszczaniu, zapewniona jest także absolutna szczelność.
Jedyne elementy, które są klejone to denka zewnętrzne, stanowiące zakończenie profilu rynnowego. Takie rozwiązanie zapewnia trwałość połączenia, eliminując ryzyko wypchnięcia denka przez np. zalegający śnieg. Prostota elementów oraz jednoznaczność ich przeznaczenia gwarantują nieskomplikowany i szybki montaż.
Po zamontowaniu systemu rynnowego pozostaje nam instalacja pionów spustowych. Lej spustowy możemy połączyć bezpośrednio z rurą za pomocą złączki rury. Najczęściej jednak do wykonania pozostaje odsadzka. Jeżeli odległość w poziomie pomiędzy króćcem leja, a rurą nie przekracza 10 cm odsadzkę można wykonać za pomocą kolana jednokielichowego, kolana dwukielichowego, które montujemy na bosy koniec kolana jednokielichowego, podwójnym kołnierzem ku dołowi. Gdy odległość między krawędzią okapu, a ścianą budynku przekracza 10 cm, odsadzkę należy wykonać za pomocą dwóch kolan dwukielichowych połączonych odcinkiem rury dociętym do właściwej długości. W kołnierzu kolana dwukielichowego pozostawiamy ok. 10 mm luzu ze względu na rozszerzalność termiczną rur. Bezpośrednio pod kolanem montujemy obejmę rury. Łączenie rur odbywa się za pomocą złączek, w których, podobnie jak w przypadku kolan dwukielichowych, w podwójnym kołnierzu (skierowanym zawsze ku dołowi) pozostawiamy ok. 10 mm luzu, a pod złączką montujemy obejmę. Maksymalny rozstaw obejm mocujących rury spustowe nie powinien przekraczać 2 m. Mając do czynienia ze ścianą murowaną do montażu obejmy stosujemy wkręty dwugwintowe, o długości dobranej odpowiednio do grubości zastosowanego materiału izolacyjnego. W przypadku ścian drewnianych lub metalowych (altany, hale produkcyjne lub magazynowe) wykorzystujemy łapkę stalową.
Ostatnią czynnością jest zapewnienie odpowiedniego odprowadzenia wody deszczowej odbieranej przez system rynnowy. Zadecydować powinniśmy o tym już na etapie określenia wszystkich niezbędnych elementów kompletowanych do montażu. Najprostszym rozwiązaniem jest odprowadzenie wody deszczowej na przylegający teren, za pomocą kolana jednokielichowego, które może być przycięte tak, aby wylot był równoległy do rury, tworząc kolano-wylewkę. Kolano montujemy na rurze spustowej ok. 20 cm nad ziemią, można je przykleić do rury, tak aby podczas ulewnych deszczy wypływająca z dużą prędkością woda nie wypychała kolana z rury. Popularnym rozwiązaniem jest włączenie pionu spustowego do instalacji odzyskiwania wody deszczowej lub układów retencyjno-rozsączających. W takim przypadku należy pamiętać o zamontowaniu na pionach czyszczaków z kratką, na której zatrzymają się liście i większe zanieczyszczenia, które mogłyby przedostać się do studzienki osadnikowej lub do zbiornika. W takim wypadku należy pamiętać o zamontowaniu uchwytu pod czyszczakiem. Istnieje również możliwość bezpośredniego połączenia systemu rynnowego z siecią kanalizacyjną.
Doskonałym rozwiązaniem zamiast czyszczaka jest zastosowanie uniwersalnego wpustu deszczowego. Uniwersalny osadnik rynnowy składa się z korpusu i koszyka osadczego oraz pokrywy stałej lub uchylnej połączonej z korpusem na zatrzask. Korpus wykonany jest z polipropylenu w taki sposób, że zakliknięta klapka zlicowana jest z nawierzchnią - poprawia to estetykę gdyż klapki wykonane są w różnych kolorach i można je dostosować do nawierzchni lub koloru rynny. Dodatkowo dwudzielna konstrukcja klapki stanowi przelew awaryjny w wypadku deszczów nawalnych, i nie dopuszcza do niekontrolowanych wypływów, które mogą prowadzić do uszkodzeń nawierzchni czy systemu. Uniwersalny osadnik rynnowy łączy się z kanalizacją deszczowa za pomocą kształtki kielichowej DN/OD 110.
Uniwersalny osadnik rynnowy jest przeznaczony do odprowadzania wody deszczowej na teren posesji (np. do systemu retencyjnego lub rozsączającego), bez podłączania do zewnętrznej sieci kanalizacji.
Dobrze i zamontowany dobrany system to gawarancja długotrwałej ekspolatacji. Rynnowe systemy tworzywowe są odporne na działanie promieni UV, nie występuje tu zjawisko korozji, nie ma też problemów z powstawaniem rys na powierzchni. Zyskujemy zatem niezawodny, estetyczny i łatwy w montażu oraz eksploatacji system.