Artykuły

Warunki i szacunkowe koszty

Szukając informacji na temat różnicy w kosztach budowy np. domu pasywnego i podobnego, ale pod względem ocieplenia i wyposażenia uznawanego za dzisiejszy standard, najczęściej można się spotkać z wartościami 20-30%, ale ponieważ domów pasywnych jest w Polsce niewiele, trudno o rzetelne porównanie. Nie jest łatwo ją precyzyjnie określić, bo zależy od wielu czynników. Inna może być w przypadku porównywania cen domu bardzo skromnego i wyposażonego w najtańsze urządzenia, a zupełnie inna, gdy mają być w nim zastosowane najnowocześniejsze rozwiązania techniczne w połączeniu z designerską architekturą. Wpływ na różnicę może mieć także wielkość powierzchni domu. By się przekonać o opłacalności budowy domu energooszczędnego czy nawet pasywnego, trzeba sprawdzić, czy dzięki wydaniu większej kwoty na osiągnięcie wyższego standardu energetycznego koszty utrzymania (wynikające z opłat za ogrzewanie) są o tyle niższe, że uzyskiwane dzięki temu oszczędności rekompensują wyższą ratę kredytu zaciągniętego na budowę. Każda inwestycja wymaga osobnej kalkulacji.

Finansowanie domu niskoenergetycznego

Osoby decydujące się na budowę domu energooszczędnego muszą się liczyć z większymi nakładami finansowymi na starcie. Szczególnie osiągnięcie wskaźnika zapotrzebowania na energię użytkową do ogrzewania domu o wartości mniejszej niż 15 kWh/(mkw. x rok) – a więc spełniającego standardy domu pasywnego – wymaga zaangażowania większych środków finansowych, co może być trudne do zaakceptowania przez wielu inwestorów. Sytuację ma zmienić uruchomiona w roku 2013 przez Narodowy Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej inicjatywa wspierania osób budujących domy o niskim zapotrzebowaniu na energię. Program polega na dofinansowaniu w formie częściowej spłaty kapitału kredytu bankowego zaciągniętego na budowę albo zakup domu bądź mieszkania, spełniającego określone standardy energetyczne. W ramach programu można uzyskać dopłatę w wysokości 50 tys. zł, jeśli dom osiągnie wskaźnik zapotrzebowania na energię użytkową do celów ogrzewania i wentylacji nie wyższy niż 15 kWh/(mkw. x K). Oznacza to, że o tę niemałą kwotę można obniżyć koszty budowy domu pasywnego, co stanowi atrakcyjną zachętę do przeprowadzenia takiej inwestycji. Na dotację mogą też liczyć osoby, którym uda się osiągnąć wskaźnik zapotrzebowania na energię użytkową do ogrzewania o wartości powyżej 15, ale nie więcej niż 40 kWh/(mkw. x rok) – wówczas NFOŚiGW dopłaci do inwestycji 30 tys. zł. Oprócz programu NFOŚiGW są dostępne inne oferty kredytowe skierowane do inwestorów realizujących budowę domu energooszczędnego jak np. ekokredyt hipoteczny dostępny w Banku Ochrony Środowiska oraz w banku BPH. Do końca 2014 r. można skorzystać z programu NFOŚiGW dotacji do kredytu na zakup i montaż kolektorów słonecznych.

Standard domu z dopłatą NFOŚiGW

Przygotowując program dopłat Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zlecił Krajowej Agencji Poszanowania Energii opracowanie szczegółowych zasad projektowania budynków energooszczędnych i pasywnych. Można się z nich dowiedzieć, jakie rozwiązania należy zastosować (a jakich unikać), by dom w ogóle miał szansę osiągnąć standardy budynków energooszczędnych nazwanych na potrzeby programu NF15 i NF40.

Dofinansowanie z NGOŚIGW

- Program NFOŚiGW skierowany jest do osób fizycznych budujących dom jednorodzinny lub kupujących dom albo mieszkanie
od dewelopera (rozumianego również jako spółdzielnia mieszkaniowa).
Dofinansowanie będzie miało formę częściowej spłaty kapitału kredytu bankowego zaciągniętego na budowę / zakup domu albo zakup mieszkania. Dotacja będzie wypłacana na konto kredytowe beneficjenta po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia i potwierdzeniu uzyskania wymaganego standardu energetycznego przez budynek.
- Wysokość dofinansowania będzie uzależniona od uzyskanego wskaźnika rocznego jednostkowego zapotrzebowania na energię użytkową do celów ogrzewania i wentylacji (EUco), obliczanego zgodnie z wytycznymi NFOŚiGW, oraz od spełnienia innych warunków, w tym dotyczących sprawności instalacji grzewczej i przygotowania wody użytkowej.
- Od uzyskanej kwoty dotacji trzba zapłacić podatek dochodowy.
- Wysokość dofinansowania wynosi w przypadku domów jednorodzinnych:
a) standard NF40 – EUco – 40 kWh/(m2xrok) – dotacja 30 000 zł brutto;
b) standard NF15 – EUco –15 kWh/(m2xrok) – dotacja 50 000 zł brutto.
- Szczegółowe informacje o dotacjach znajdziemy na stronie
www.nfosigw.gov.pl/srodki-krajowe/doplaty-do-kredytow/doplaty-do-kredytow-na-domy-energooszczędne/

Konieczne i kosztowne formalności

- Weryfikacja projektu domu i jego realizacji. Aby rozpocząć starania o dopłatę do budowy domu energooszczędnego, konieczne jest przeprowadzenie dwóch weryfikacji u dwóch niezależnych ekspertów. Jeden wykonuje analizę projektu, a drugi procesu budowy i wykonania domu. Weryfikatorem może być tylko osoba uprawniona przez NFOŚiGW – lista weryfikatorów jest dostępna na stronie Funduszu. Zakładany koszt usługi to ok. 4500 do 5000 zł. Ponadto weryfikator uczestniczy w teście szczelności, dodatkowo płatnym. Koszt testu szczelności może wynosić od 1000 do 1500 zł, a warto wiedzieć, że zazwyczaj wykonuje się dwa testy, gdyż rzadko kiedy pierwszy spełnia wymagania. Można więc założyć, że z kwoty dopłaty do kredytu 30 tys. po odliczeniu kosztów weryfikacji oraz opłaceniu podatku pozostanie około 15 tys. zł, a z dopłaty wynoszącej 50 tys. nie więcej niż 30 tys. zł.
- Procedura weryfikacji projektu. Do weryfikacji projektu domu konieczne jest wykonanie projektów wykonawczych poszczególnych branż oraz obliczenia potwierdzające osiągnięcie przez budynek określonego standardu energetycznego.
- Dopuszczalne materiały. Procedura NFOŚiGW wymaga dobrania urządzeń i materiałów budowlanych i instalacyjnych o najwyższych występujących na rynku parametrach, a co za tym idzie, niejednokrotnie droższych niż stosowanych powszechnie i wystarczających w domach energooszczędnych o zapotrzebowaniu na ciepło EU co mniejszym niż 40. Wszystkie użyte materiały muszą posiadać stosowne atesty poświadczające ich, jakość, należy je przekazywać do weryfikacji.
- Reżim technologiczny na budowie. Według wytycznych do uzyskania dopłaty konieczne jest, aby realizacja przebiegała na wysokim poziomie technologicznym, np. wymaga się, aby ocieplenia były wykonywane wyłącznie przy wykorzystaniu kompletnych systemów, przez certyfikowanych wykonawców. Nie wolno robić odstępstw od projektu i to nie tylko w zakresie wymiany zastosowanych materiałów budowlanych, ale także takich zmian jak np. przesunięcia ścianek działowych. Budowa musi być monitorowana (dokumentacja fotograficzna na każdym etapie realizacji). W zaleceniach jest zaznaczone, aby była ona przeprowadzona przez jedną firmę wyspecjalizowaną w budowie domów energooszczędnych.
- Dom pod kontrolą. Po wybudowaniu domu przez trzy lata inwestor nie może go sprzedać i niczego w nim zmieniać. Rachunki za ogrzewanie musi przekazywać do weryfikacji. Należy także się spodziewać wyrywkowych badań termowizyjnych domu przez NFOŚiGW.

Korzyści z dotacji

W instytucjach zajmujących się promowaniem budownictwa energooszczędnego, a także biurach sprzedających projekty takich domów można się spotkać z wieloma próbami symulacji kosztów budowy domów energooszczędnych i pasywnych w porównaniu z budowanymi według obowiązujących Warunków Technicznych. Z obliczeń tych wynika, że budowa domu ponadstumetrowego np. w standardzie NF40 będzie kosztowała 30-40 tys. zł więcej, dwustumetrowego – ponad 50 tys. zł. W standardzie domu pasywnego
NF15 różnica ta może sięgać nawet 100 tys. złotych (dla domu dwustumetrowego). Roczne zyski na kosztach ogrzewania wynoszą od około 3500 zł dla budynku w standardzie NF 40 do ponad 5000 zł dla budynku pasywnego. Symulacje kredytowe z uwzględnieniem dotacji NFOŚiGW pokazują, że już od pierwszego roku większa wysokość rat kredytu, jaki trzeba zaciągnąć na sfinansowanie droższej budowy jest skompensowana przez oszczędności na ogrzewaniu. Skraca się w ten sposób okres zwrotu inwestycji – wynosi on 4-5 lat krócej niż gdybyśmy ten sam budynek wznosili bez dotacji.

Co będzie droższe w domu pasywnym

Materiały izolacyjne – koszt wyższy niż w standardzie

Z przedstawionych wymagań dla domów pasywnych wynika, że budując je, trzeba przede wszystkim zastosować izolację cieplną przegród zewnętrznych dużo skuteczniejszą od wymaganej przez przepisy. W obowiązującym od 2014 r. rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, maksymalne dopuszczalne wartości współczynników przenikania ciepła przegród Umax wynoszą:
- dla ścian zewnętrznych 0,25 W/(m2.K),
- dla dachów, stropodachów i stropów 0,20 W/(m2.K),
- dla stropów nad piwnicami nieogrzewa nymi i zamkniętymi przestrzeniami podpodłogowymi oraz podłóg na gruncie 0,25 W/(m2.K).
Mimo zaostrzenia wymagań w obecnych przepisach wartości te są nadal znacznie większe niż wymagane dla domów pasywnych. To znaczy, że warstwy izolacji muszą być grubsze niż w budynkach standardowych, a do osiągnięcia współczynników przenikania ciepła tak niskich jak wymagane z reguły trzeba zastosować materiały o najlepszych parametrach, a więc droższych. Czyli na materiały
izolacyjne do domu pasywnego trzeba wydać więcej niż budując dom standardowy. Na szczęście są one stosunkowo tanie, więc dodatkowo wydana kwota nie będzie wysoka. Tym bardziej że nawet budujący zwyczajne domy najczęściej stosują warstwy ocieplenia grubsze, niż wynika to z wymagań przepisów dotyczących ochrony cieplnej budynków.

Okna – znacznie droższe

Wśród poszczególnych elementów, którymi różnią się domy pasywne od standardowych, największej dopłaty najczęściej wymagają okna. Takie o współczynniku przenikania ciepła U mniejszym niż 0,80 W/(m2.K) kosztują nawet trzy razy więcej niż wymagane przepisami, których U wynosi dzisiaj 1,3 W/(m2.K). To oznacza konieczność wydania dodatkowo kolejnych kilkudziesięciu tysięcy złotych.

Wentylacja – wydamy co najmniej kilka tysięcy więcej

Za instalację wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, bez której nie uda się osiągnąć standardu energetycznego nie tylko budynku pasywnego, ale nawet energooszczędnego, trzeba zapłacić co najmniej kilka tysięcy złotych więcej niż za powszechnie stosowany system wentylacji grawitacyjnej z kominami i nawiewnikami.

Instalacja grzewcza– na podobnym poziomie

Większych wydatków nie będą wymagały instalacje grzewcze i do przygotowywania ciepłej wody użytkowej. Mogą się nawet okazać tańsze niż odpowiadające im układy do domów standardowych (ze źródłem ciepła tego samego typu) – ze względu na znacznie  mniejszą moc grzewczą potrzebną do zapewnienia wymaganej temperatury w pomieszczeniach. Wynika to z kilkakrotnie mniejszych strat ciepła i zastosowania w budynku pasywnym systemów biernego wykorzystania energii słonecznej do ogrzewania (duże zyski ciepła od nasłonecznienia przez przeszklenia od strony południowej).

Robocizna – będzie drożej

Konieczność eliminacji mostków cieplnych i bardzo starannego uszczelnienia przegród zewnętrznych wymaga przeprowadzenia dodatkowych prac. Powierzenie budowy sprawdzonej i doświadczonej w budowaniu domów energooszczędnych ekipie będzie nas kosztowało więcej.