Czy to są jeszcze żarówki?
Oferta rynkowa źródeł światła jest naprawdę bardzo bogata. I chociaż zostały już wycofane tradycyjne żarówki wolframowe, to na półkach sklepowych można znaleźć produkty przeznaczone do każdego typu opraw oświetleniowych, które nadal są w powszechnej świadomości określane jako żarówki. Z tymi, których twórcą był Edison, łączy je jedynie chętnie stosowany kształt bańki. Do dyspozycji mamy źródła światła o zróżnicowanej, ale znacznie dłuższej od pierwowzoru żywotności oraz różnorodnej barwie światła. W handlu mamy produkty przeznaczone do użytku w pomieszczeniach czy też dedykowane na zewnątrz. Wiele informacji o źródłach światła dostarczają ich etykiety. Mówią m.in. o rodzaju źródła światła, strumieniu świetlnym, ich mocy i klasie efektywności energetycznej (najbardziej energooszczędne są klasy A+ oraz A++). Z etykiety można wyczytać także, jaka jest liczba cykli on/off, czyli włączeń i wyłączeń. Mamy na niej również podany rodzaj gwintu. Warto wybierać źródła światła, na opakowaniach których podano nazwę producenta – to w dużym stopniu gwarancja ich jakości. Z tego samego powodu unikajmy modeli, które są niewyczerpująco opisane.
CZAS LEDÓW
Do użytku domowego przeznaczone są świetlówki kompaktowe oraz lampy LED (popularne halogeny zostały już wycofane). Te ostatnie dzisiaj dominują. Ich atutem są innowacyjne rozwiązania sprzyjające wygodzie użytkowania oraz energooszczędność. Zużywają znacznie mniej energii od innych źródeł światła – żarówkę żarnikową o mocy 100 W zastąpi lampa LED 18 W (większość energii elektrycznej bowiem jest zamieniana na światło). Nowoczesne źródła LED charakteryzuje różnorodność temperatury barwowej. Inny ich atut to wielość form. Diody LED mogą być rozmieszczone pojedynczo, np. na pasku lub np. zgrupowane w bańkach o różnym kształcie czy spirali.
SPRAWDŹ PRZED ZAKUPEM!
Moc i strumień świretlny
Mają kluczowy wpływ na skuteczność świetlną źródła światła. Określana w watach (W) moc była parametrem charakterystycznym dla żarówek wolframowych. W domach do najmocniejszych należały 100 W, zaś do najsłabszych 40 W. Nowoczesny odpowiednik LED 100 W ma moc 16-18 W, a 40 W – 4-6 W. W przypadku świetlówek kompaktowych to 23-30 W i 8-12 W. Dlatego dzisiaj moc służy głównie do określania ilości pobieranego prądu, natomiast parametrem, który bardziej zastępuje jej tradycyjne pojęcie jest wielkość strumienia świetlnego mierzona w lumenach. 1 wat przekłada się na liczbę lumenów w zależności od rodzaju źródła światła.
Rodzaj gwintu
To jedno z podstawowych kryteriów wyboru źródeł światła. Dobieramy go do typu oprawy oraz napięcia, na jakim pracuje. Do tradycyjnych należą modele mające formę wkręcaną. Na opakowaniu są oznaczone literą E – to skrót od nazwiska Edisona. Drugim elementem, który je opisuje, jest liczba oznaczająca w milimetrach wielkość średnicy okrągłego wkręcanego gwintu. Najbardziej typowy jest model oznaczony jako E27, często określany jako gwint normalny pracujący na napięciu 230 V AC. Jego odmianą jest gwint E26 dostosowany do pracy na napięciu 110 V AC. Tak samo zbudowany trzon mają gwinty E14 oraz E17, będące elementami tzw. małych żarówek.
Są dostosowane do zasilania napięciem odpowiednio – 230 i 110 V AC. Najczęściej stosuje się je w „żarówkach” o mniejszej mocy. Równie chętnie używane są źródła światła z wtykiem reflektorowym w postaci trzonka. Do najczęściej stosowanych należą oznaczone literą G oraz cyfrą określającą
w mm rozstaw nóżek. Najbardziej popularne to G10 oraz G4 – często są wykorzystywane w lampach LED. Te pierwsze stosuje się w oprawach z reflektorami służącymi do oświetlenia punktowego – montuje się je na zatrzask. Drugie używamy do oświetlenia punktowego dekoracyjnego. Spotyka się też źródła z trzonkami na wcisk – MR16 i MR11.
Żywotność
Należy do najistotniejszych informacji, która powinna nas zainteresować przed zakupem źródła światła. Wyraża się w liczbie godzin. Do najbardziej wydajnych należą lampy LED. Świecą dużo dłużej niż inne rodzaje „żarówek”, bo od 15 do 35 tys. godzin. Nowoczesne diody HPL, czyli high power led świecą nawet do 100 tys. godzin. Dla porównania wysokiej jakości świetlówki kompaktowe są wydajne do 15 tys. godzin, a halogeny zazwyczaj do 5 tys. Zwróćmy też uwagę na liczbę włączeń i wyłączeń.Jest ona istotna nie tylko przy wyborze świetlówek kompaktowych, ale także lamp LED. Standardowo wynosi ok. 6 tys. włączeń i wyłączeń. W najlepszych modelach lamp LED może wytrzymać nawet ok. 100 tys. cykli.
Temperatura działania i IP
Kupując żarówki przeznaczone do użytkowania w ogrodzie, na tarasie czy elewacji, zwróćmy uwagę na ich temperaturę działania – w naszym klimacie musi być ona dostosowana także do pracy w temperaturze poniżej 0°C. Źle dobrane źródło światła może emitować słabszy strumień świetlny. Równie istotne jest oznaczenie IP, czyli współczynnik szczelności. W przypadku lamp montowanych na zewnątrz powinien być on bardzo wysoki. Wybierajmy takie, których IP wynosi 65 lub 66. Wskaźnik IP65 oznacza ochronę przed pyłem i strugami wody, zaś IP66 ochronę przed pyłem i silnymi strugami wody lub zalaniem falą.
Barwa światła
Informacja o niej znajduje się na każdym opakowaniu źródła światła. Powinna być dostosowana do oświetlanego miejsca. Barwa światła jest określana w kelwinach literą K. Nowoczesne źródła światła, w tym także lampy LED, są dostępne w różnorodnych wariantach temperatury barwowej. Chłodniejsze i bardziej rześkie będzie światło, które dają lampy o barwie w granicach 3500-4000 K. Warto je wybrać do łazienki. Kupując „żarówki” do kuchni, zdecydujmy się na światło cieplejsze, utrzymane w temperaturze ok. 3000-3500 K. Taka neutralna barwa światła podkreśla czystość, także potrawy wyglądają w niej apetycznie. W pokoju dziennym oraz sypialni najlepiej będziemy się czuć, gdy światło jest emitowane w ciepłożółtym przytulnym kolorze o temperaturze barwowej ok. 2500-2700 K.
