Artykuły

Komfort, funkcjonalność i uroda

Wygodna i bezpieczna komunikacja. Na podjazdach i tarasach stosuje się materiały, które mają nieśliską powierzchnię – zawdzięczają ją odpowiedniemu wykończeniu: fakturom takim jak ryfle, reliefy. W uzyskaniu takiego efektu świetnie sprawdzą się też kamienie o szorstkiej powierzchni, np. płomieniowanej lub groszkowanej. Bezpieczeństwu i wygodzie sprzyja także oświetlenie strefy wejścia – tu niezawodne są czujniki ruchu – oraz stosowanie elektrycznych systemów przeciwoblodzeniowych.

Spójność estetyczna. Dzisiaj posesja to jedność – granice między domem, a otoczeniem, są zacierane. Tych samych materiałów, które stosujemy do wykończenia elewacji, a nawet wnętrz, używamy także do wykończenia tarasów, podjazdów (np. gres i płytki kamienne), czy do budowy lub wykończenia ogrodzeń oraz elementów małej architektury (np. cegła klinkierowa)

Materiały nowej generacji. Nowe technologie sprzyjają powstawaniu nowoczesnych materiałów służących wygodzie użytkowników i ich łatwiejszej, niewymagającej wielu zabiegów konserwacji. Materiały są coraz trwalsze i bardziej wytrzymałe na obciążenia oraz warunki atmosferyczne. Dobrym przykładem są tu: kompozyty drewnopochodne, które coraz częściej zastępują na tarasach elementy drewniane; używane do budowy elementów małej architektury, drewno poddane obróbce termicznej, które staje się bardziej odporne; metalowe elementy siatki, które nie rdzewieją, czy metalowe ogrodzenia – lekkie i łatwe w montażu.

Oszczędzanie zasobów. Producenci materiałów ogrodzeniowych dążą do jak najmniejszego zużycia surowców, np. lekkie elementy stalowe zawierają mniej stali, niż w tradycyjnej siatce ogrodzeniowej. Nurt ekologiczny reprezentują także ażurowe i perforowane nawierzchnie, które przepuszczają wodę opadową. W gospodarce odpadami organicznymi standardem są coraz bardziej efektywne kompostowniki.

Ranga światła. Oświetlenie zewnętrzne nie ogranicza się do lampy nad podestem wejściowym. Oświetla się elewacje, ścieżki ogrodowe, podświetla drzewa, krzewy i rabaty. Efektowne i skuteczne oświetlenie posesji jest obecnie znacznie tańsze, nie tylko na etapie zakupu lamp, źródeł światła (w perspektywie ich długoletniej eksploatacji), ale też biorąc pod uwagę koszty energii – sprzyjają temu energooszczędne źródła światła oraz lampy solarne.

Energooszczędność. Oszczędności energii służą bramy garażowe o wysokich parametrach termoizolacyjnych. Można kupić bramy z naświetlami, dzięki czemu garaże są także doświetlane światłem naturalnym. Coraz częściej w ogrodach stosujemy lampy solarne, które nie wykorzystują energii elektrycznej.

Systemowe rozwiązania. Z myślą o spójnej koncepcji domu i jego otoczenia producenci proponują np. elementy ogrodzenia i do tego bramy wjazdowe utrzymane w tej samej stylistyce, a nawet wykonane z tych samych materiałów. Także producenci materiałów elewacyjnych w swojej ofercie mają nie tylko płytki, czy cegły elewacyjne, ale także asortyment przeznaczony do wykonania w tej samej stylizacji nawierzchni chodników, ścieżek, czy podjazdów lub produkty do wykonania elementów małej architektury ogrodowej (np. grilla, ławeczek, altan), ogrodzeń (słupki i murki do zamocowania przęseł ogrodzeniowych), jak również murków oporowych i schodów, przy niwelacji różnic poziomu terenu.

OGRODZENIA

Wykonuje się je, dopasowując do stylu domu oraz w zgodzie z przepisami i z myślą o bezpieczeństwie inwestorów.
Z kamienia. Są trwałe, prestiżowe i niezwykle solidne. Do budowy muru ogrodzeniowego można użyć skały, takiej jak granit, sjenit, bazalt, porfir i kwarcyt – są nienasiąkliwe, mrozoodporne. Dość odporny jest też twardy piaskowiec, ale ten kamień ma również wiele odmian porowatych, podatniejszych na uszkodzenia mechaniczne, biologiczną korozję i mniej odpornych na warunki atmosferyczne. Także decydując się na wapień, wybierajmy jego twarde odmiany. Zwróćmy też uwagę na obróbkę materiału, najlepiej, gdy jest on łupany lub niepolerowany, gdyż w tej postaci jest najbardziej trwały. Miękkie odmiany wapienia są porowate i łatwo ulegają uszkodzeniom i degradacji pod wpływem czynników atmosferycznych. Pokrywają się też nie zawsze pożądaną patyną. Aby przedłużyć trwałość muru z kamieni łatwo nasiąkających wodą, warto je zaimpregnować specjalnymi preparatami powstrzymującymi wnikanie wilgoci, a także chroniącymi przed glonami i mchem. Najwygodniej murować ogrodzenia z kamieni ciosanych o kształcie zbliżonym do prostopadłościanu.

Gabiony. To dość nowe rozwiązanie do grodzenia posesji. Tworzą system modułowy (kupujemy go w elementach-modułach) złożony z koszy ze stalowej ocynkowanej siatki wypełnionych kamieniami lub innymi materiałami. Kosze gabionowe ustawia się na wyrównanym terenie i dopiero wtedy umieszcza w nich wypełnienie. Konstrukcja jest bardzo trwała, bo tworzą ją zabetonowane lub przykręcone do podłoża słupy odpowiednio połączone z ocynkowaną siatką. Do wypełnień gabionów najczęściej używa się kamieni: mogą być ciosane w regularne bloki, duże lub mniejsze otoczaki, a także kamień łamany. Coraz częściej gabiony wypełnia się drewnianymi elementami, szkłem czy ceramiką, np. materiałami z rozbiórki czy po remoncie domu.

Ogrodzenie z cegły. Z cegły wznosi się mury, słupy i podmurówki ogrodzeniowe. Ze względu na trwałość i walory estetyczne coraz częściej wykorzystuje się na nie cegły licowe i klinkierowe. Najbardziej trwałe są cegły klinkierowe. Materiały te charakteryzują się także małą nasiąkliwością – klinkier poniżej 6%, cegła licowa w granicach 9%. Dzięki tym parametrom cegły klinkierowe i licowe nie chłoną wody, która może zamarzać i rozsadzać cegły, nie kruszą się więc i mają trwałą, efektowną barwę. Są dostępne w wielu kolorach: w licznych odcieniach czerwieni i brązu, szarości, żółci, aż po cegły antracytowe, białe, zielone czy niebieskie. Są także cegły melanżowe (cieniowane) dostępne w bardzo różnych zestawieniach kolorystycznych. Powierzchnia licowa cegieł może być gładka lub fakturowana (ryflowana, kornikowana, łupana/młotkowana). Niektórzy producenci w swojej ofercie mają specjalne cegły z licem postarzanym, przypominającym wyglądem starą cegłę. Oprócz cegieł o standardowym kształcie każdy z producentów oferuje wybór wielu wzorów kształtek, które pozwalają ostatecznie stworzyć ogrodzenie o indywidualnym wyglądzie, świetnie pasujące do domu i współgrające z otoczeniem. Różnorodna oferta produktów klinkierowych i elewacyjnych powinna zadowolić nawet najbardziej wymagającego inwestora. Ogrodzenia z klinkieru bądź cegły licowanej nie będą nam też przysparzać remontów i kłopotliwej konserwacji. Takie ogrodzenia są bardzo trwałe – do dzisiaj przecież spotykamy stare ogrodzenia z cegły, jeszcze z ubiegłych wieków. Zarówno cegły klinkierowe, jak i licowe to produkty w 100% ekologiczne – są wykonane z gliny wysokiej jakości, bezpieczne dla zdrowia i środowiska naturalnego. Ogrodzenie z solidnej cegły licowej i klinkierowej daje nam też poczucie bezpieczeństwa. To także skuteczna bariera dla hałasu, dlatego warto je stosować na posesjach położonych przy ruchliwych ulicach.

Sztuczny kamień i klinkier. Zamiast drogiego klinkieru czy kamienia można użyć elementów betonowych naśladujących te materiały. Sztuczny klinkier wykonuje się z naturalnych składników na bazie cementu i piasku. Ich zaletą jest nie tylko wierne odtworzenie kolorów i faktur klinkieru, ale także stosunkowo dobra trwałość – to materiał odporny na uszkodzenia mechaniczne, mróz i wilgoć, a jego kolory nie blakną pod wpływem promieni UV. Wersja super oszczędna, zastępująca cegły, to płytki elewacyjne naśladujące klinkier, wykonane z różnych mieszanek cementu, piasku kwarcowego i żywic dyspersyjnych. Mogą mieć różne wymiary lica i grubość 9-11 mm. Poza płytkami podstawowymi dostępne są zwykle narożniki. Elementy kamienne – najczęściej piaskowiec, kamień rzeczny czy narzutowy – mogą być naśladowane przez płytki wykonane z cementu oraz kruszyw mineralnych, np. granitu, miki czy marmuru. Do nich dodaje się podnoszące parametry techniczne oraz ich estetykę plastyfikatory, spoiwa i barwniki. Wykończony takimi płytkami mur ogrodzeniowy należy koniecznie zaimpregnować, jest to bowiem materiał nasiąkliwy.
Ogrodzenia metalowe. Tradycyjne siatki stalowe mocowane do metalowych słupków są dzisiaj wypierane przez ogrodzenia z gotowych paneli stalowych albo aluminiowych. To kompletne systemy ogrodzeniowe z gotowych paneli różnej wysokości (od ponad 60 cm do ponad 2 m) i szerokości (2-3 m). Są bardzo trwałe i zapewniają wysoki poziom sztywności. Mocuje się je do stalowych słupków, niekiedy w zestawie są też montowane poprzecznie u góry i u dołu kątowniki. Panele mają nowoczesną prostą stylistykę, w niczym nieprzypominającą tradycyjnej siatki. Paneli nie trzeba już malować. Są wykonywane z ocynkowanych drutów i zabezpieczone antykorozyjnie powłoką PCW. Mają kolorystykę zieloną, antracytową, czarną, białą, można też zamówić pomalowanie ich na dowolny kolor z palety RAL. Także słupy są ocynkowane wewnątrz i na zewnątrz, a następnie pokrywane proszkiem poliestrowym. Do ogrodzenia można dokupić bramy wjazdowe skrzydłowe lub przesuwne, mają one takie samo wypełnienie jak elementy ogrodzenia. Dzięki niewielu koniecznym do montażu akcesoriom taki system jest szybki i nie wymaga profesjonalnego przygotowania. Z elementów drewnianych. Kształt i sposób wykończenia drewnianych elementów jest zazwyczaj bardzo prosty. Wykonuje się je z drewnianych szczebli, żerdek czy poziomo umieszczonych desek (tarcicy). Do budowy ogrodzeń często wykorzystuje się elementy z dość taniego drewna sosnowego, jodłowego, świerkowego, olchowego bądź osikowego. Rzadziej stosuje się droższe drewno jesionowe, wiązowe, akacjowe, dębowe i modrzewiowe, choć jest ono twardsze i odporniejsze na warunki atmosferyczne. Z drewna modrzewiowego wykonuje się często tylko słupki, a elementy wypełnienia są już z drewna niższej jakości. Ogrodzenia można wykonać także z gotowych drewnianych przęseł i paneli. Panele składają się z drewnianej ramy wypełnionej drewnianymi listwami. Wymiary paneli zazwyczaj wynoszą (wysokość, szerokość) 180x180 cm, 180x120 cm, 180x90 cm. Można też kupić panele o mniej typowych wymiarach, np. 150x180 cm, 100x180 cm. Zazwyczaj są wykonane z drewna sosnowego, świerkowego, struganego, najczęściej są zaimpregnowane ciśnieniowo, dzięki czemu nie trzeba ich dodatkowo zabezpieczać, są też bardziej trwałe. Mogą być proste lub zakończone łukowo, pełne, ażurowe tylko u góry lub w całości. Dostępne są także panele żaluzjowe – ich listwy są montowane pod kątem ostrym.

BRAMA WJAZDOWA

Rodzaje bram. Może być przesuwna lub rozwieralna. Wybór rodzaju zależy przede wszystkim od tego, jaką mamy działkę i ile miejsca jest na podjeździe. Gdy jest ona płytka i podjazd krótki, możliwa jest tylko instalacja bramy przesuwnej, gdy działka jest głęboka, a podjazd długi, można wybrać bramę rozwieralną (jedno- lub dwuskrzydłową). Na niewielkich działkach miejskich dominują bramy przesuwne. Są zbudowane zazwyczaj z jednego skrzydła, które przesuwa się na prowadnicach, dlatego by je zamontować, konieczne jest miejsce wzdłuż ogrodzenia. Bramę zabezpieczają dwa słupki – jeden utrzymuje ją w pionie, a drugi chroni skrzydło przed wysunięciem z prowadnicy. Bramy przesuwne mogą być szynowe – wówczas skrzydło bramy porusza się na rolkach po szynie umieszczonej w nawierzchni. Znacznie wygodniejszym rozwiązaniem jest brama samonośna – skrzydło ma przeciwwagę i przesuwa się kilkanaście centymetrów nad powierzchnią podjazdu. Ten typ bramy docenimy zwłaszcza zimą, gdy skrzydło nie styka się z oblodzoną lub zaśnieżoną płaszczyzną podjazdu.
Automatyczny napęd. To dzisiaj już standard. Jest nie tylko wygodny, ale też ekonomiczny. Brama otwierana pilotem sprawi, że nie będziemy musieli wysiadać z samochodu, aby otworzyć ją ręcznie. Nie musimy więc również gasić i uruchamiać co chwila silnika samochodu, co sprzyja oszczędności paliwa oraz wytwarzaniu mniejszej ilości spalin. Napędy są zasilane napięciem zmiennym 230 V lub stałym 24 V. Można też wykorzystać napęd akumulatorowy – to rozwiązanie dla osób, które chcą oszczędzać energię elektryczną, zwłaszcza że są już dostępne napędy akumulatorowe, które umożliwiają wykorzystanie energii słonecznej.
W bramach skrzydłowych wykorzystuje się głównie siłowniki z napędem śrubowym lub teleskopowym. W przesuwnych – przede wszystkim siłowniki z przekładnią zębatą z wbudowanym programatorem. Ich pracą steruje najczęściej pilot. Wysyła on do centrali sterującej sygnał radiowy, ten przekazuje go siłownikom, które sterują ruchem bramy.

BRAMA DO GARAŻU

Rodzaje. Wybierając bramę garażową, bierzemy pod uwagę przede wszystkim takie kryteria jak bezpieczeństwo, dobre parametry techniczne, trwałość i funkcjonalność. Decydując się na najstarszy tradycyjny rodzaj bramy, czyli bramę rozwieralną, musimy zapewnić 1-1,5 m wolnej przestrzeni na otwarte skrzydła. Dlatego na coraz powszechniejszych mniejszych posesjach wybiera się bramę segmentową lub rolowaną, nieco więcej miejsca potrzebuje otwarte skrzydło bramy uchylnej (0,5-1 m). Unosi się ono do góry i chowa pod sufitem. Brama segmentowa otwiera się do góry lub do boku, a jej pancerz porusza się na prowadnicach. Z kolei pancerz bramy rolowanej chowa się w kasecie na zewnątrz lub jest nawijany na wał umieszczony nad sufitem garażu.
Estetyka. Ponieważ garaże są dzisiaj  najczęściej wbudowane w bryłę domu,nowoczesne bramy garażowe projektuje się z myślą o architekturze budynku. Można je kupić w komplecie z drzwiami zewnętrznymi. Z łatwością dopasujemy je do stylu domu. Dostępne są zarówno bramy o charakterze bardzo nowoczesnym – oszczędne w formie, z kolorystyką i wzorem zgodnym z najnowszymi trendami, jak i te pasujące do architektury tradycyjnej, np. z wzorami rustykalnymi. Te od renomowanych producentów wykonane są z trwałych materiałów wysokiej jakości, nie blakną pod wpływem promieni słonecznych czy deszczu.
Bezpieczeństwo. Brama garażowa powinna być także miejscem trudnym do sforsowania dla intruzów, dlatego coraz częściej jest ona wyposażana w zamek antywłamaniowy klasy C. Bezpieczeństwu sprzyja także otwieranie bramy na pilota.

Produkowane dzisiaj materiały przeznaczone na nawierzchnię tarasów, balkonów i podjazdów zostały przystosowane do ich funkcji. Wiele z nich można stosować w każdym z tych miejsc, inne mają ograniczenia – są przeznaczone wyłącznie na tarasy czy balkony. Zaletą nowoczesnych materiałów na nawierzchnie wokół domu jest także ich strona estetyczna – łatwo je dobierzemy do stylu domu i charakteru ogrodu.
Bruk klinkierowy. To doskonały materiał na podjazdy oraz tarasy posadowione na gruncie. Ma takie same właściwości jak inne elementy klinkierowe: jest bardzo trwały, ma wysokie parametry wytrzymałościowe, jest odporny na działanie warunków atmosferycznych, a dodatkowo to materiał w pełni ekologiczny (wypalany z gliny i czystego płukanego piasku bez sztucznych domieszek i barwników). Ma czterokrotnie wyższą wytrzymałość niż bruk betonowy i najwyższą klasę odporności na ścieranie, przez co nie blaknie, nie ściera się, nie traci koloru. Po ułożeniu nie wymaga dodatkowej pielęgnacji. Jest najczęściej wykorzystywany do układania nawierzchni na podjazdach, chodnikach, ścieżkach ogrodowych, jako posadowienie altan ogrodowych i na tarasach układanych na gruncie, a także do wykonania schodów czy innych elementów architektury ogrodowej związanych z nawierzchnią. Podstawowe elementy bruku to cegły lub kostki. Standardowo mogą one mieć grubość 45 lub 52 mm (spotyka się też grubość 71, 40 lub 50 mm) i wymiary 20x10 cm (spotyka się też wymiar 22x10 lub 50x50 cm). Cegła klinkierowa brukowa jest bardzo uniwersalnym materiałem, a jej prostokątny kształt jest doskonały do tworzenia wielu atrakcyjnych wzorów, bo brukarz ma do wykorzystania aż kilka różnych powierzchni zarówno w pionie, jak i poziomie. Nie są też wymagane osobne krawężniki czy obrzeża. Ponieważ cegła klinkierowa jest jednolicie zabarwiona w całym przekroju, można ją dowolnie docinać. Cegła brukowa ma lekko szorstką powierzchnię – dzięki temu jest ona antypoślizgowa, a więc bezpieczna. Jeżeli chodzi o kolorystykę, bruki klinkierowe są dostępne w odcieniach czerwieni, brązu, żółci, a nawet grafitu; jako wyroby jednolite kolorystycznie lub cieniowane. Choć to materiały stosunkowo drogie, coraz chętniej są wybierane przez inwestorów właśnie ze względu na ich parametry wytrzymałościowe, niewielką podatność na uszkodzenia i ciekawe możliwości aranżacyjne. Bruk klinkierowy to naturalne uzupełnienie otoczenia domu, którego elewacja lub niektóre elementy wykonane są z użyciem cegieł klinkierowych lub innych naturalnych materiałów. Wygląda bardzo estetycznie zarówno na dużych powierzchniach, jak i w niewielkich aranżacjach.
Kostki granitowe. Nawierzchnie wykonane z kostki granitowej są bardzo trwałe, odporne na uszkodzenia, w pełni ekologiczne (produkt naturalny). Dają niepowtarzalny charakter, świetnie sprawdzają się samodzielnie na dużych powierzchniach lub stanowią niezwykle efektowne uzupełnienie aranżacji dla nawierzchni z bruku klinkierowego czy betonowej kostki brukowej. Są uniwersalne, jeżeli chodzi o możliwość ich łączenia z innymi materiałami nawierzchniowymi, bardzo chętnie wykorzystywane przez projektantów ogrodów i otoczenia domu, zarówno w nowoczesnych, jak i tradycyjnych stylizacjach.
Betonowe kostki i płyty. Mają dobre właściwości techniczne – wykonane z betonu o odpowiedniej gęstości są trwałe i odporne na uszkodzenia mechaniczne, w czym nie ustępują nawet elementom kamiennym. Można wybrać elementy prostokątne, kwadratowe bądź wycinki koła. Szczególnie funkcjonalne na tarasy są elementy o szerokości 40-50 cm – można na nich wygodnie ustawić meble ogrodowe. Bardzo praktyczną nowością są kostki i płyty z płukaną powierzchnią wzbogacone elementami szlachetnych kruszyw, co zwiększa właściwości antypoślizgowe elementów. Nawierzchnie betonowe są mniej trwałe niż te wykonane z bruków klinkierowych czy kostek granitowych, są jednak tańsze, a przy tym równie estetyczne. Oferta dostępna na rynku jest szeroka zarówno pod kątem kolorystycznym, jak i różnorodności kształtów. Oprócz kostek w standardowych odcieniach szarości, czerwieni, brązu czy żółci dostępne są kostki cieniowane tworzące po odpowiednim ułożeniu niepowtarzalne melanże.

Elementy drewniane. Stosuje się je na tarasach i balkonach, także tych niezadaszonych. W takiej roli doskonale sprawdzi się drewno egzotyczne oraz krajowe termodrewno, czyli gatunki rosnące w Polsce przetworzone termicznie.To produkt o zwiększonej odporności na wilgoć, korozję biologiczną oraz promieniowanie UV. Drewniane deski tarasowe mogą mieć różne przekroje, np. 19x90, 21x120 czy 45x145 mm. Poza deskami tarasowymi na balkonach czy tarasach na drugiej kondygnacji chętnie stosuje się gotowe panele modułowe o różnych kształtach i wymiarach, które za pomocą umieszczonych na nich zaczepów można szybko zamontować na nośnej kratce. Ze względu na bezpieczeństwo użytkowników najlepiej stosować elementy ryflowane, czyli z rowkami wyżłobionymi wzdłuż deski – są antypoślizgowe. Gatunki przeznaczone do układania w tych miejscach muszą być twarde, o niskim współczynniku skurczu – warunek ten najpiej spełnia drewno egzotyczne: afromosia, badi, bangkirai, cumaru, grapia, ipe, massaranduba.
Nowoczesna ceramika. Na nawierzchnie tarasów i balkonów chętnie wykorzystuje się płytki gresowe. Ich nasiąkliwość wynosi poniżej 3%, są mrozoodporne, mają też IV lub V klasę ścieralności, dzięki czemu się nie wycierają. Zaletą gresu jest także duża twardość, dzięki temu płytki są wytrzymałe i odporne na zarysowania. Wybierając gres, zwróćmy też uwagę na jego właściwości antypoślizgowe, jest ona oznaczona symbolem R9-R13 – im wyższa wartość liczbowa, tym materiał ma lepsze właściwości antypoślizgowe.

ŚCIEŻKA ENERGOOSZCZĘDNOŚCI

Źródła światła

Dobre oświetlenie posesji jest niezbędne ze względów praktycznych – właściwie oświetlona strefa wejścia i tarasu daje nam poczucie bezpieczeństwa, pozwala się także cieszyć ogrodem, np. w długie letnie wieczory.
- Dobre oświetlenie ogrodu nie musi być bardzo kosztowne. Wystarczy je dobrze zaplanować. Obwody powinny mieć odrębne włączniki, co umożliwi oświetlenie wybranej strefy posesji bez włączania wszystkich podłączonych do obwodu punktów świetlnych. Nie wszystkie lampy muszą działać przez cały czas i z takim samym natężeniem – wykorzystajmy oświetlenie umożliwiające regulację natężenia światła.
- Do oświetlenia posesji wybierajmy takie źródła światła, które będą oszczędzać nasze finanse oraz środowisko. Dobrym rozwiązaniem są np. lampy LED – z pewnością najnowocześniejsze i najbardziej energooszczędne. Świecą około 30-50 tys. godzin. Lampy LED o mocy 7 W są odpowiednikiem żarówek wolframowych 40-watowych. Emitująrównież bardzo mało ciepła, dają światło bez promieniowania UV. Doskonale sprawdzają się na dworze, ponieważ są odporne zarówn o na wysoką, jak i niską temperaturę.
- Do opraw zamontowanych na posesji stosuje się także metahalogenki. Świecą 5-10 tys. godzin, a ich barwa światła jest zbliżona do naturalnej. Sprawdzają się jako oświetlenie punktowe. Do opraw warto zastosować czujnik zmierzchu oraz czujnik ruchu. Lampy będą się włączały automatycznie w określonych sytuacjach. Ten pierwszy sprawdzi się w oświetleniu ogrodu, drugi warto wykorzystać w strefie wejścia, np. na podeście i podjeździe – włączy się tylko wtedy, gdy w jego strefie zostanie wykryty ruch.
- By oszczędzić energię, zwróćmy też uwagę na wybór opraw oświetleniowych – marnotrawstwo energii generują np. oprawy emitujące światło w niebo.