Budowa - Dachy
Prostota w cenie
Kształty dachów sprzyjające oszczędzaniu energii. Ze względu na
kształt dachy mogą być: płaskie, jednospadowe, dwuspadowe, czterospadowe,
wielospadowe, namiotowe, naczółkowe, mansardowe. Różnią się one nie tylko
wyglądem, ale też kosztami wykonania. Zarówno w domach z poddaszem użytkowym,
jak i nieużytkowym za najbardziej energooszczędne uznaje się dachy
jednospadowe (pulpitowe) oraz dwuspadowe, ponieważ proporcja ich powierzchni do
kubatury domu jest najmniejsza. Oznacza to mniejsze zapotrzebowanie na energię
niezbędną do ogrzewania budynku. Okapy energooszczędnych dachów nie mogą być
też zbyt szerokie, bo wtedy zacieniają znajdujące się w ścianach okna,
przez które ciepło promieni słonecznych dociera do wnętrz. Dodatkowo na dużych
prostych połaciach takich dachów łatwo jest zainstalować kolektory słoneczne.
Specjalistyczne materiały. Dzisiaj budowa dachu to proces bardzo
skomplikowany, wymagający nie tylko znajomości sztuki budowlanej, ale też
aktualnie używanych materiałów. Pod podobnie brzmiącymi nazwami materiałów
kryją się produkty o różnym przeznaczeniu, np. folia paroszczelna i folia
paroprzepuszczalna wstępnego krycia. Większość to materiały specjalnego
zastosowania, pomylenie ich grozi błędami poważnymi w skutkach, dlatego do
budowy dachu należy zatrudnić wysokiej klasy specjalistów.
Nowoczesne izolacje i rozwiązania systemowe pokryć. Rozwiązania
systemowe pokryć dachowych sprzyjają oszczędzaniu energii. Oprócz samego
materiału pokryciowego producenci oferują wiele akcesoriów i elementów
gwarantujących szczelność i trwałość dachu. Dzięki rozwiązaniom
systemowym pokryć i nowoczesnym materiałom izolacyjnym dach przestaje być
jedną z kluczowych przegród narażonych na utratę ciepła.
Podążanie za ekologią. Coraz większą wagę przywiązuje się do
tego, aby materiały stosowane do konstrukcji dachu i jego pokrycia spełniały
kryteria ekologiczności, tzn. możliwość ponownego wykorzystania, trwałość
pokrycia, ważne jest również to, by były one wykonane z surowców
odnawialnych, a ich energochłonność w procesie powstania była jak najniższa.
Ważnym kryterium ekologiczności jest także zdrowie mieszkańców – warunek
ten spełniają zarówno chemia użyta do budowy dachu, jak i materiały
izolacyjne.
Dachy płaskie – moda i ekonomia. Mają najmniejszy stosunek
powierzchni dachu do kubatury domu. Stropodachy – niezależnie, czy są
wentylowane, czy niewentylowane (pełne) – muszą być dobrze ocieplone i
starannie zaizolowane przed wodą i wilgocią, bo na nich w porównaniu z
dachami spadzistymi dłużej zalega śnieg i lód. Więcej problemów dla
projektanta stwarza także rozwiązanie odprowadzania wody deszczowej z dachu.
Na dachu płaskim można również bez problemu umieścić kolektory, ustawiając
dowolnie kąt nachylenia i ich orientację względem słońca. Powierzchnię
dachów płaskich chętnie wykorzystuje się jako taras lub obsadza roślinnością,
tworząc dachy zielone.
WIĘŹBA DACHOWA
Wybór konstrukcji oraz kształtu dachu
zależy między innymi od przeznaczenia
budynku (w tym rozmiarów i rozpiętości
dachu) oraz warunków klimatycznych
(takich jak siła wiatru, ilość opadów i czas
zalegania śniegu).
Warto wiedzieć, że standardowo projektuje
się takie więźby, na których można położyć
dowolne pokrycie, począwszy od blachy,
skończywszy na dachówkach cementowych
i ceramicznych. Podstawowym
błędem jest założenie, że tzw. lekkie pokrycia
(jak blacha, papa czy gonty) potrzebują
dużo delikatniejszej i lżejszej więźby.
Nie jest to prawdą. Rodzaj pokrycia tylko
w niewielkim stopniu wpływa na konstrukcję
więźby. Znacznie ważniejsza jest suma
obciążeń własnych dachu, jego ocieplenia
i wykończenia oraz zewnętrzne warunki
atmosferyczne. Więźba musi wytrzymać
bardzo silne podmuchy wiatru oraz ciężar
zalegającego śniegu o wartości 100-150 kg
na metr kwadratowy, a dla okolic górskich
nawet powyżej 200 kg.
Proces projektowania, dobór odpowiedniej
konstrukcji oraz przekrojów odbywa
się po dokładnych obliczeniach statyczno-
-wytrzymałościowych, a głównymi parametrami
przyjmowanymi do obliczeń są: kąt nachylenia dachu, odległość między ścianami,
rodzaj stosowanego pokrycia dachowego,
możliwości podparcia konstrukcji,
strefy wiatrowe dotyczące lokalizacji
budynku.
W domach jednorodzinnych i niektórych
wielorodzinnych najbardziej popularnym
rodzajem konstrukcji dachu jest
więźba drewniana. Wykonuje się ją głównie
z drewna sosnowego, ewentualnie świerkowego,
natomiast drobne elementy (wkładki,
kołki itp.) z gatunków twardych: dębu, akacji
lub innych o podobnych właściwościach.
Drewno powinno być odpowiednio wysuszone
(maksymalnie może mieć 20% wilgotności),
a także zabezpieczone przed działaniem
czynników biologicznych oraz ognia.
POPULARNE KONSTRUKCJE DACHOWE
Więźba krokwiowa – to najprostsza
konstrukcja stosowana, gdy rozpiętość
ścian zewnętrznych budynku nie przekracza
7 m, a nachylenie połaci dachowej 40-
-60°. Podstawowym elementem nośnym
jest para krokwi połączonych ze sobą
w kalenicy, rozstawionych w odstępach 70-
-100 cm. Ich dolne końce mogą być mocowane
do poziomej belki ściągowej będącej
jednocześnie konstrukcją nośną stropu
lub do murłat ułożonych na stropie bądź
na wierzchu ścian kolankowych. Przy takim
rozwiązaniu zarówno mocowanie krokwi do
murłat, jak i murłat do konstrukcji budynku
musi być bardzo solidnie wykonane, ponieważ
od tego zależy stabilność i bezpieczeństwo
dachu. Dopuszczalna długość pojedynczej
krokwi to 6 m.
Zalety tego rozwiązania to łatwość i szybkość
wykonania oraz niski koszt. Wady
to: ograniczone zastosowanie, częste
występowanie krzywizny powierzchni ze
względu na długie odcinki (z braku podparcia)
krokwi i działanie sił rozpychających
(na zewnątrz) mury.
Więźba krokwiowo-belkowa – para
krokwi oraz belka pozioma drewnianego
stropu tworzą łącznie trójelementowy wiązar
oparty na zewnętrznych ścianach budynku.
Belki tworzące ten poziomy strop drewniany
mogą być oparte bezpośrednio na
murze lub na murłacie. Konstrukcja ta jest
stosowana, gdy rozpiętość ścian zewnętrznych
budynku nie przekracza 6-7 m. Podstawowym
elementem nośnym jest para
krokwi połączonych ze sobą w kalenicy,
rozstawionych w odstępach 80-120 cm.
Dopuszczalna długość pojedynczej
krokwi to 7 m.
Więźba krokwiowo-jętkowa – stosowana
jest tam, gdzie rozpiętość między
ścianami zewnętrznymi wynosi 8-11 m,
a kąt nachylenia połaci dachowej zamyka
się w przedziale 25-67° (w praktyce zalecane
są konstrukcje o pochyleniu co najmniej
35°). Przy tak dużych rozpiętościach
stosowanie więźb krokwiowych przestaje
być ekonomiczne (dla zapewnienia odpowiedniej
sztywności konstrukcji należałoby
stosować krokwie o bardzo dużych
przekrojach), często projektuje się właśnie
więźby, w których każda para krokwi
rozparta jest mniej więcej w połowie długości
poziomym elementem zwanym jętką.
Konstrukcja ta jest modyfikacją typowego
dachu krokwiowego z zastosowaniem przy
każdej parze krokwi jętki poziomej. Projektowana
jest najczęściej wtedy, gdy długość
jętki nie przekracza 3,5 m. Jętki poziome
bardzo często są potem wykorzystywane
jako element konstrukcji sufitu poddasza
użytkowego. Zalecany rozstaw krokwi przy
tym rozwiązaniu to 70-100 cm. Przy rozpiętości
dachu 9-12 m stosuje się też tzw. więźbę płatwiowo-jętkową, która składa się
z par krokwi rozpartych jętkami opartymi na
dodatkowej jednej lub dwóch ścianach stolcowych.
Ściany te potrzebne są ze względu
na długie jętki, co usztywnia całą konstrukcję
dachu.
Więźba płatwiowo-kleszczowa – stosowana
jest wtedy, gdy rozpiętość ścian
wynosi ponad 11 m. Podporami krokwi są
nie tylko murłaty, ale też płatwie pośrednie
podpierające krokwie mniej więcej
w połowie rozpiętości. Płatwie podparte
są słupkami stojącymi na tzw. płatwiach
(podeszwach) stropowych lub bezpośrednio
na stropie. Całość więźby usztywniają
poziomo kleszcze – podwójne belki wiążące
końce słupów z opartymi na nich krokwiami.
Kleszcze montuje się co trzecią lub
co czwartą parę krokwi. Taka konstrukcja
dachu równomiernie przenosi nacisk na
cały budynek oraz ze względu na wielość
sztywnych podparć zapewnia najrówniejszą
połać dachową. Wadą jest częściowe
ograniczenie swobodnego dysponowania
przestrzenią użytkową poddasza.
IZOLACJA DACHU
Warstwy izolacyjne dachu powinny być tak
skonstruowane, aby umożliwiały odprowadzenie
wilgoci z termoizolacji. Wilgoć w izolacji
termicznej obniży diametralnie jej parametry
termoizolacyjne. Wiatroizolacja. W przypadku pokrycia
dachów skośnych domów z poddaszem
użytkowym należy pamiętać o umożliwieniu
odprowadzenia wilgoci, która
może pojawić się w warstwie termoizolacji.
Wilgoć tę odprowadzamy dzięki zastosowaniu
szczeliny wentylacyjnej pomiędzy wiatro- i termoizolacją lub też zastosowaniu
folii paroprzepuszczalnej układanej bezpośrednio
na termoizolacji. Folie dachowe (folie
wstępnego krycia, w skrócie FWK) chronią
przed infiltracją wody opadowej i umożliwiają
odparowanie wilgoci z termoizolacji na
zewnątrz. W zależności od zdolności przepuszczania
pary wodnej rozróżnia się dwa
rodzaje folii.
Folie niskoparoprzepuszczalne
– są wytwarzane z folii polietylenowej lub
membrany polipropylenowej. Najczęściej
wzmacnia się je siatką z polietylenu,
polipropylenu HDPE lub włókna szklanego.
Dostępne są także folie z warstwą antykondensacyjną,
wchłaniającą nadmiar wilgoci
z powietrza. Przy zastosowaniu folii niskoparoprzepuszczalnej
konieczne jest pozostawienie
szczeliny wentylacyjnej między
folią a ociepleniem.
Folie wysokoparoprzepuszczalne
(nazywane też membranami dachowymi)
– są produkowane jako jednowarstwowe,
z polietylenu HDPE oraz jako dwuwarstwowe,
z polietylenu i poliestru. Można je
układać bezpośrednio na ociepleniu.
Izolacja termiczna. Do ocieplania
dachów spadzistych stosuje się przede
wszystkim płyty lub – najczęściej – maty
z wełny mineralnej o dużej sprężystości
i małym ciężarze objętościowym
(12-15 kg/m3). Szczególnie korzystna jest
wełna szklana – lżejsza od skalnej. Do izolowania
dachów spadzistych można też używać
płyt ze sprężystego styropianu. Dzięki
fabrycznie wykonanym nacięciom sprężynują
i wypełniają przestrzenie między krokwiami.
Do układania na krokwiach służą
również specjalne sztywne płyty z polistyrenu
ekstrudowanego XPS lub pianki poliuretanowej PIR.
Paroizolacja. Folie paroszczelne chronią
izolację termiczną przed wnikaniem w nią
pary wodnej powstającej podczas eksploatacji
domu. Produkowane są jako jednolub
kilkuwarstwowe. Szczególną cechę
mają folie wzmacniane włókniną, bowiem
wchłaniają wilgoć, a następnie odparowują
ją przy wyższej temperaturze powietrza.
Powinno się stosować folie zbrojone,
które pomiędzy warstwami tworzywa mają
zatopioną siatkę z mocnego polipropylenu.
Są one odporne na rozerwanie oraz inne
uszkodzenia mechaniczne. Na powierzchni
folii znajdują się oznaczenia informujące,
która strona ma być wierzchnia.
Wykańczanie poddasza. Najbardziej
popularne jest wykończenie poddasza płytami
gipsowo-kartonowymi. Przykręca się
je do krokwi lub stelaża podtrzymującego
drugą warstwę ocieplenia. Dzięki mocowaniu
płyt do stelaża ograniczona jest do minimum
możliwość powstawania pęknięć spowodowanych
pracą więźby.
POKRYCIA DACHOWE
Dachówki ceramiczne.
Podstawowym
surowcem do ich produkcji jest
glina. Waga pokrycia ceramicznego to
40-75 kg/m2. Trwałość tego pokrycia
wynosi nawet 100 lat. Dachówki są
odporne na warunki atmosferyczne, m.in.
na kwaśne deszcze i duże różnice temperatury.
Są też mało nasiąkliwe i mrozoodporne.
Ponadto pokrycie jest niepalne
i bardzo dobrze tłumi hałas. Łatwo
naprawić uszkodzone fragmenty pokrycia,
ponieważ wymienia się tylko pojedyncze
elementy.
Podstawowymi kształtami dachówek ceramicznych
są: karpiówka, mnich-mniszka,
esówka/holenderka, rzymska/marsylka.
Stale jednak przybywa nowych modeli
o różnych kształtach i kolorach, dzięki
czemu nawet najbardziej wymagający czy
ekscentryczni klienci mogą wybrać coś
dla siebie. W ostatnich latach najpopularniejsze
są tzw. dachówki zakładkowe oraz
dachówki wielkopowierzchniowe, których
stosowanie pozwala na maksymalną
optymalizację czasu wykonania pokrycia
dachowego oraz wpływa korzystnie na
szczelność i estetykę dachu.
Pochylenie połaci dla dachówek ceramicznych
wynosi według Polskiej Normy od
11° do 50°, jednakże zalecany kąt nachylenia
połaci dachu pod pokrycie ceramiczne
wynosi 35-50°, przy czym wartości te są
różne dla różnych rodzajów dachówek.
Przy połaci o nachyleniu większym niż
45° dachówki trzeba przymocować do łat
gwoździami, drutem lub specjalnymi łącznikami
(spinkami), zaś przy mniejszym niż
20° układa się je na sztywnym poszyciu
z desek lub płyt drewnopochodnych zabezpieczonych
papą bądź folią izolacyjną.
Dachówki zakładkowe na górnych i bocznych
krawędziach mają fabrycznie wyprofilowane
zakładki, które podczas układania
dachówek zachodzą na siebie, tworząc
zamki ułatwiające dopasowanie i zwiększające
szczelność pokrycia. Dachówki zakładkowe
mają też tzw. zamki dolne do zahaczania
nimi o łaty więźby dachowej, co czyni
połać bardziej stabilną. Oprócz dachówek
o tradycyjnej wielkości są tzw. dachówki
wielkoformatowe – ich zużycie na m2 dachu
jest mniejsze niż w przypadku dachówek
o standardowych wymiarach. Na rynku polskim
niepodzielnie królują dachówki przypominające
na przekroju poprzecznym falę,
ale coraz odważniej klienci sięgają także po
dachówki płaskie.
W ofercie producentów znajdują się
dachówki o różnej fakturze powierzchni.
Osiąga się to dzięki zróżnicowanej technologii
produkcji – mogą być więc dachówki
naturalne, angobowane i glazurowane.
Dachówki naturalne – w większości
mają charakterystyczny ceglastoczerwony
kolor. Dostępne są jednak także w różnych
odcieniach czerwieni i brązu. Ich powierzchnia
nie jest niczym wykańczana.
Dachówki angobowane dostępne są
w największej liczbie kolorów. Przed wypalaniem
pokrywane są cienką warstwą
angoby, czyli specjalnej glinki z dodatkami
tlenków. Warstwa ta zabezpiecza elementy
przed niekorzystnym wpływem czynników
atmosferycznych i zwiększa ich trwałość.
W tej grupie znajdują się również dachówki
cieniowane, powlekane dwoma rodzajami
angoby. Najczęściej spotykane kolory to
czerwony, brązowy i antracytowy, ponadto:
zielony, niebieski, a nawet czarny.
Dachówki glazurowane, czyli szkliwione,
po wypaleniu są pokrywane szkliwem
i ponownie wypalane. Wyroby mają gładką
powierzchnię i połysk, są bardziej odporne
na wilgoć i zabrudzenia niż dachówki naturalne
czy angobowane. Również w tej grupie
dachówek oferta kolorów jest bogata.
Dachówki cementowe.
Są podobne
do dachówek ceramicznych. Wytwarza się je natomiast z tańszych materiałów i przy
zastosowaniu prostszej technologii produkcji.
Surowcem podstawowym do produkcji
jest beton. Waga pokrycia cementowego
wynosi 35-50 kg/m2.
Aby uzyskać gładką i nienasiąkliwą
powierzchnię, dachówki zazwyczaj
pokrywa się dwiema warstwami farby akrylowej:
pierwszą nakłada się na uformowane
elementy, zanim masa zdąży związać,
a drugą na całkowicie wyschnięte.
Oprócz takiego wykończenia dachówki
cementowe zwykle są barwione w masie.
Dachówki cementowe są niepalne, nienasiąkliwe,
mrozoodporne – wytrzymują
100 cykli zamrażania oraz rozmrażania
– i odporne na promieniowanie UV. Ich trwałość obliczana jest na 70-100 lat.
Oferta kształtów dachówek cementowych
jest mniejsza niż ceramicznych. Wytwarzane
są m.in. pojedyncze i podwójne
esówki, podwójne rzymskie, staroniemieckie
oraz dachówki w kształcie prostokąta
czy karpiówki. Najczęściej spotykane kolory
to różne odcienie czerwieni i brązu, szary,
grafitowy oraz czarny. Powierzchnia może
być matowa, półmatowa lub z połyskiem.
Dachówki cementowe układa się zwykle na
dachach o kącie nachylenia połaci 22-60°,
ale można też nimi kryć dachy o mniejszym
spadku (nawet o kącie nachylenia 10°),
układając je na pełnym deskowaniu pokrytym
papą lub folią, po zastosowaniu dodatkowego
uszczelnienia, oraz o większym
spadku (nawet pionowym), przymocowując
każdą dachówkę do drewnianych łat.
Blachy i blachodachówki.
Nadają
się do krycia dachów o nachyleniu nawet
do 90°, z tym że blachy płaskie stosuje się
do dużych połaci o niewielkim nachyleniu.
Na dachach o znacznym nasłonecznieniu
lepiej sprawdzają się blachodachówki,
których kolory długo nie blakną. Na dachy
domów usytuowanych wśród drzew, a więc
narażonych na zarysowanie przez spadające
gałęzie czy szyszki, lepiej wybrać
pokrycie bardziej odporne na uszkodzenia.
Współczesne blachy pokrywane są powłokami
ochronnymi, które zabezpieczają je
przed szkodliwym wpływem czynników
atmosferycznych, korozją i zarysowaniem,
co znacznie przedłuża ich trwałość. Sprzedawane
są w dużych arkuszach, zatem
łatwiej i szybciej się je układa. Nie stanowi
już także problemu wykonanie dachu
o skomplikowanym kształcie. Wielu producentów
oferuje bowiem przygotowanie
materiału pod wymiar, co znacznie ogranicza
powstawanie odpadów.
Stal – materiały pokryciowe wykonuje się
z blachy zabezpieczanej warstwami ochronnymi
zwiększającymi jej trwałość. Najpopularniejszym
rozwiązaniem jest pokrycie
z blachy stalowej ocynkowanej dodatkowo
powlekanej warstwą lakierów, gdzie
o trwałości materiału pokrycia decyduje
jego rodzaj oraz ilość (grubość warstwy
lakieru na blasze). Są to głównie blachy płaskie oraz wytłaczane na kształt imitujący
pokrycie z dachówki. Produkuje się także
blachy stalowe galwanizowane alucynkiem
(stopem aluminium, cynku i krzemu). Innym
rodzajem wykończenia jest posypka mineralna
z drobnoziarnistego kruszywa skalnego
pokrytego żywicą akrylową z dodatkiem
środków grzybobójczych. Dzięki takiej
warstwie blacha dobrze tłumi dźwięk kropli
deszczu, zbytnio się nie nagrzewa i jest
odporna na porastanie mchem i glonami.
Trwałość pokryć z blachy stalowej określa
się na 30-50 lat, zależnie od rodzaju
wykończenia.
Nowoczesne blachodachówki sa zabezpieczone powłokamipoliestrowymi, zapewniającymi odporność na korozję. Spodnią warstwę chroni lakier epoksydowy
Miedź – to najtrwalsze ze znanych pokryć
dachowych; może wytrzymać nawet
300 lat. Jednak ze względu na wysoką cenę
w domach jednorodzinnych nie jest popularne.
Blacha miedziana pod wpływem
czynników atmosferycznych pokrywa się
patyną w charakterystycznym – najpierw
brązowym, następnie czarnym, a w końcu
zielonym – kolorze. Patyna stanowi warstwę
ochronną znacznie zwiększającą trwałość
materiału. Produkowane są także blachy
sztucznie patynowane, po to aby dach
z upływem czasu nie zmienił wyglądu.
Aluminium – pokrycia z tego metalu są lekkie,
łatwe w obróbce i odporne na korozję.
Aluminium jest powlekane ochronną warstwą
pasywacyjną, a następnie od spodu
lakierem epoksydowym, z wierzchu natomiast
barwną powłoką poliestrową odporną
na działanie promieniowania UV.
Cynk – trwałość tych pokryć ocenia się
na 30 lat. Również w tym przypadku stosowane
są powłoki ochronne zwiększające
trwałość blachy. W domach jednorodzinnych
już się ich raczej nie stosuje. Dostępne
są za to blachy tytanowo-cynkowe – znacznie
trwalsze (100-120 lat), ale dużo droższe.
Blachy tytanowo-cynkowe podobnie
jak miedź z czasem pokrywają się warstwą
ochronną – patyną. Na rynku dostępne są
blachy tytanowo-cynkowe naturalne lub
wstępnie sztucznie patynowane, nadające
blasze charakterystyczny szlachetny
wygląd. Typową cechą blach tytanowo-cynkowych
jest reakcja z solami impregnacyjnymi,
którymi powinien być nasączony ich
podkład drewniany. Niezastosowanie specjalnej
membrany separującej, szczególnie
na elementach poziomych, doprowadzi do
szybkiej korozji takiej blachy.
Wiele kolorów i możliwości dopasowania blachodachówki do różnych płaszczyzn, pozwala na dopasowanie dachu do elewacji i otoczenia
Materiały bitumiczne.
Do tej grupy
pokryć dachowych należą dachówki
bitumiczne (zwane też gontami), faliste
płyty bitumiczne oraz papy. Do ich produkcji
stosuje się materiał pochodzenia organicznego
– masę bitumiczną. Stanowi ona
izolację przeciwwilgociową – im grubsza
jej warstwa, tym szczelniejsze pokrycie.
Pokrycia te są lekkie, trwałe, łatwe w montażu
i odporne na uszkodzenia. Są przy tym
tanie. 1 m2 pokrycia dachu dachówkami
bitumicznymi wynosi 8-13 kg. Grubość pap
zgrzewalnych wynosi 4-5 mm, a 1 m2 pokrycia
waży 4-6 kg. Dachówkami bitumicznymi
można pokrywać dachy o kącie nachylenia
12-90°. Falistymi płytami bitumicznymi
można pokrywać dachy o nachyleniu
połaci 5-90° oraz łukowe o promieniu krzywizny
5-9 m.
Dachówki bitumiczne – zwane gontami
bitumicznymi – są to prostokątne pasy
długości ok. 1 m i szerokości 30-35 cm.
Dolne krawędzie pasów wykrojone są
w różne kształty, np. trójkąta, prostokąta,
trapezu lub łuski. Wycięcia te decydują
o wyglądzie gotowego dachu.
Rdzeń dachówki bitumicznej (gontu
bitumicznego) stanowi włóknina szklana
lub mieszanka włókniny szklanej i tworzywa
sztucznego – ognioodporna i wytrzymała
na rozciąganie. Włóknina z obu stron
pokryta jest masą bitumiczną, która zapobiega
przedostawaniu się przez dachówkę
wilgoci. Warstwę wierzchnią zaś tworzy
posypka mineralna – z pokruszonego
granulatu bazaltowego lub łupka kamiennego.
Posypka nadaje dachówce barwę
i fakturę oraz chroni ją przed promieniami UV. Od spodu dachówka zabezpieczona
jest posypką piaskową lub specjalną folią.
Są także dachówki pokrywane miedzią.
Dachówki bitumiczne są odporne na czynniki
atmosferyczne, nienasiąkliwe, giętkie,
elastyczne i dobrze tłumią dźwięk kropli
deszczu. Trwałość pokrycia jest obliczana
na 30-50 lat. Warto kupić dachówki samowulkanizujące,
które po ułożeniu, pod
wpływem wysokich temperatur, dodatkowo
się uszczelnią. Pasy dachówek od
spodu pokryte są klejem bitumicznym,
osłoniętym na czas transportu folią. Przed
ułożeniem pokrycia zabezpieczenie się
zdejmuje, a klej pod wpływem nagrzewania
się od promieni słonecznych rozpuszcza
się i skleja ze sobą dachówki. Gonty
bitumiczne świetnie nadają się zarówno
na dachy połaciowe, jak i na dachy niewielkich
altan ogrodowych. Szeroki wybór
kolorów i kształtów to dodatkowy atut tych
pokryć dachowych.
Bitumiczne płyty faliste – są odporne
na szkodliwe działanie czynników
atmosferycznych, w tym promieniowanie UV, nie odbarwiają się, nie kruszą i mają
wysoką izolacyjność akustyczną, a ich
trwałość określa się na około 20-25 lat.
Płyty barwione są w masie i utwardzane
żywicą, dzięki czemu nie łuszczą
się i nie blakną. Różnią się wysokością,
a także szerokością fali. Najczęściej
spotykane kolory to: brązowy,
zielony, czerwony, czarny. Producenci
oferują elementy uzupełniające i akcesoria
ułatwiające wykonanie pokrycia
oraz poprawiające jego estetykę: gąsiory,
wywietrzniki, listwy okapowe itp. Można też
kupić przezroczystą płytę z poliwęglanu, o identycznych przetłoczeniach jak płyta
bitumiczna, która umożliwia dopływ
światła dziennego do pomieszczeń
na poddaszu.
Papy zgrzewalne – warstwa środkowa
(osnowa) wykonana jest z tkaniny
poliestrowej lub szklanej niewchłaniającej
wilgoci i odpornej na butwienie, z obu
stron pokrytej bitumem. Niektórzy producenci
łączą tkaninę poliestrową z welonem
z włókien szklanych. Osnowa to warstwa
nośna pokrycia. Zespolona jest z materiałem
bitumicznym, co zapobiega zmianom
kształtu pokrycia pod wpływem temperatury
i wilgoci, zapewnia także odporność
mechaniczną papy, przeciwdziała
jej rozerwaniu podczas układania i pod
wpływem ruchów podłoża. Powierzchnia
licowa papy pokryta jest gruboziarnistą
posypką chroniącą przed promieniowaniem
słonecznym, wiatrem, deszczem,
wahaniami temperatury i rozmiękczaniem.
Istotnym parametrem jest gramatura
papy określająca ciężar użytej osnowy na
1 m² wyrobu. Im wyższa gramatura, tym
lepiej. Papa po podgrzaniu spodniej warstwy
palnikiem gazowym łatwo przykleja
się do podłoża. Ważny jest też sposób
zgrzania papy: przegrzanie materiału, jak
również niedostateczne podgrzanie spowoduje
utratę zakładanych właściwości
izolacyjnych.
Na rynku dostępne są też papy samoprzylepne,
które przyklejają się do podłoża
pod własnym ciężarem. Spośród wymienionych
pokryć papy mają najszersze
zastosowanie. Oprócz bowiem pap tzw.
wierzchniego krycia, które mogą stanowić
warstwę wykańczającą dachu, są również papy podkładowe stosowane pod inne
rodzaje pokryć.
Płytki włókno-cementowe.
Nie
zawierają azbestu, są trwałe, odporne
na zmienne warunki atmosferyczne, promieniowanie UV, wilgoć oraz na butwienie
i korozję biologiczną. Mają grubość
4-6 mm. Licową powierzchnię płytek
pokrywa się farbą akrylową, akrylowo-silikonową,
a nawet miedzią. Płytki mogą
być kwadratowe o ściętych przeciwległych
narożnikach, prostokątne pełne,
ze ściętymi bądź zaokrąglonymi narożnikami
oraz wyglądem przypominające
płaskie dachówki ceramiczne. Pokrycie
z płytek włókno-cementowych można
układać na dachach o kącie nachylenia
większym niż 20°.
ODPROWADZANIE WODY Z DACHU
Podstawowymi elementami systemu
orynnowania są rynny i rury spustowe.
Do ich mocowania służą określone akcesoria.
Konieczne są też rury, które odprowadzą
wodę opadową poza budynek.
Do zmiany kierunku przebiegu przeznaczone
są narożniki wewnętrzne lub
zewnętrzne. Niekiedy zamiast rur spustowych
instalowane są łańcuchy. W miejscach,
gdzie nie można zamocować rur
spustowych, w odpływach rynien zakładane
są tzw. rzygacze. Projekt odwodnienia
musi być przygotowany dla konkretnego
budynku.
Materiały.
Najczęściej do produkcji wykorzystywana
jest ocynkowana blacha stalowa
– w celu zwiększenia trwałości i nadania
koloru elementy są pokrywane powłokami
dekoracyjno-ochronnymi z lakieru, plastizolu
bądź poliestru. Nadal produkowane
są tanie rynny jedynie ocynkowane. Materiał
jest stabilny wymiarowo w zmiennych
warunkach atmosferycznych, jednak mało
odporny na uszkodzenia mechaniczne.
Trwałość systemów stalowych szacuje się
na 30-50 lat, jednak w dużym stopniu wpływają
na nią warunki atmosferyczne i zanieczyszczenie
powietrza.
Miedź i tytan-cynk – są to najdroższe
systemy orynnowania, jednak również najtrwalsze.
Trwałość miedzi określa się na
około 150 lat. Powierzchnia tego materiału
może być fabrycznie patynowana, ocynkowana
lub powleczona akrylem. Stosując
orynnowanie miedziane, należy unikać
jego bezpośredniego kontaktu z blachą
stalową i aluminiową.
Aluminium – elementy są pokrywane
powłoką antykorozyjną i akrylem, lakierem
lub poliestrem. Łączy się je na nity
i uszczelnia miejsca połączeń silikonem.
Niektórzy producenci oferują rynny
w dowolnej długości, formowane bezpośrednio
na budowie. Trwałość aluminiowego
orynnowania jest liczona na 70 lat
i jest ono odporne na sól zawartą w powietrzu
oraz kwaśne deszcze.
PCW – do produkcji elementów orynnowania
wykorzystywany jest nieplastyfikowany
polichlorek winylu odporny na uszkodzenia
mechaniczne i barwiony w masie
na różne kolory. Rynny takie nie wymagają
konserwacji. Dobrze sprawdzają się w rejonach
nadmorskich. Trwałość systemów
z PCW jest obliczana na ok. 50 lat.